رمضان آمد و آهسته صدا کرد مرا

مستعد سفر شهر خدا کرد مرا

از گلستان کرم طرفه نسیمی بوزید

که سراپای پر از عطر و صفا کرد مرا

«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ»، (بقره، آیه، 185) 

ماه رمضان، ماهی است که در آن، قرآن براى راهنمایى مردم و بیان نشانه‏هاى روشن هدایت و فرق میان حق و باطل، نازل شده است.

در اهمیت رمضان همین بس که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، میفرماید: «لو یعلم العبدُ ما فی رمضان لودَّ  ان یکون رمضانُ السنة»، (بحار الانوار، ج 93، ص346،) اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو می کند که سراسر سال رمضان باشد.

در روایتی از امام صادق علیه السلام، آمده است که؛ «أَنَّهُ کَانَ یَقُولُ لِبَنِیهِ إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ فَأَجْهِدُوا أَنْفُسَکُمْ فِیهِ فَإِنَّ فِیهِ تُقَسَّمُ الْأَرْزَاقُ وَ تُوَقَّتُ الْآجَالُ وَ یُکْتَبُ وَفْدُ اللَّهِ‏ الَّذِینَ یَفِدُونَ عَلَیْهِ وَ فِیهِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ الَّتِی الْعَمَلُ فِیهَا خَیْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ.»،(بحار الانوار، ج 93، ص 341) امام صادق علیه السلام، در سفارش های خود به فرزندانش  هنگام حلول ماه رمضان، فرمود: جان های خود را به تلاش و کوشش، وادارید، زیرا؛ در این ماه روزی ها قسمت و اجل ها نوشته می شود، و در این ماه نام های مهمانان خدا که بر او وارد شده اند، نوشته می گردد، و در این ماه شبی است که عمل(عبادت) در آن از عمل(عبادت) هزار ماه بهتر است.

در روایت دیگر از امام صادق علیه السلام، آمده است: «نوم الصائم عبادة، و صمته تسبیح و عمله متقبل و دعاؤه مستجاب»، (من لایحضره الفقیه، ج، 2، ص 76) خواب روزه دار عبادت است، و سکوتش تسبیح،  و عملش پذیرفته و دعایش مستجاب می باشد.

البته، معلوم است که این همه ثواب در صورتی حاصل می گردد، که روزه ی انسان، روزه ی واقعی باشد. یعنی همه اعضای انسان روزه باشد. در روایتی از امیر المؤمنین علی علیه السلام، آمده است:«الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام والشراب»، (بحار الانوار، ج68، ص233) روزه دوری کردن از حرام هاست، همانگونه که انسان از خوردن و آشامیدن دوری می کند، باید از محارم نیز دوری نماید. در روایت دیگر از آن حضرت آمده است: «کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الضمأ، و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر والعناء»، (نهج البلاغه حکمت 145) بسا روزه داری که که از روزه ی خود، جز گرسنگی و تشنگی نصیبی نمی برد، و بسا شب زنده داری که از عبادت شبانه خویش جز نخوابیدن و رنج بهره ای نمی گیرد.

باز هم از آن حضرت رسیده است که : «صوم الجسد الامساک عن الاغذیة بارادة و اختیار خوفا من العقاب و رغبة فی الثواب و الاجر، صوم النفس إمساک الحواس الخمس عن سائر المآثم، و خلو القلب عن جمیع اسباب الشرّ»، (غرر الحکم ودررالکلم، ص424 )، روزه ی تن، عبارت است از خود داری کردن ارادی از غذا ها به انگیزه ی ترس از کیفر، و رغبت کردن به ثواب. و روزه ی نفس، عبارت است از نگهداشتن خواس پنجگانه از دیگر گناهان، و خالی کردن قلب از همه ی عوامل بدی.

امیدوارم که خداوند متعال مارا توفیق روزه ی واقعی را عنایت بفرماید، و در ماه نزول رحمت، نم نمی از باران معرفتش، بر سر ما بریزد، و باغستان خشکیده ی محبت ما را نسبت به خود، آبیاری نماید، و در زمره ی مقربان درگهش، اسمی از ما بنویسد، و چشمه سار قلب زنگار گرفته ی ما را جاری، نماید، و بلور های زیبای آشتی را در چشمان غبار گرفته ی ما، سرازیر نماید. و حال دعا و نیایش در شبهای صهبایی، کرامت بفرماید. آمین یارب العالمین. التماس دعا.  

یاران نوید نیمه ی شعبان رسیده است

وقت نماز و خواند قرآن رسیده است

ایام رنج و غصه به پایان رسیده است

قطب تمام عالم امکان رسیده است

امشب شب ولادت مولای دلبری است

بنگر که ماه فاطمه در دست عسکری است.

***

امشب نگار حضرت روح الامین رسید

آرامش دل همه ی مؤمنین رسید

این پور عسکری است که هم نام احمد است

او مهدی است و قائم آل محمد است.

***

آسمان امشب جمال حق تعالی را ببین

نیمه ی ماه محمد ماه زهرا را ببین

بر فراز دست مولانا امام عسکری

ماه نرگس آفتاب عالم آرا را ببین

***

لاله های نرگس امشب باغ را زینت کنید

تا سحر با آن نگار نازنین صحبت کنید

اهل مجلس باز وصف ماه مجلس بشنوید

بوی یاس از نرگس دامان نرجس بشنوید.

***

نرگسا ماه هزاران انجمن آورده ای

آفتاب حسن حی ذو المنن آورده ای

لاله ی سرخ حسینی بر حسن آورده ای

 باز در عالم خلیل بت شکن آورده ای

یوسف کنعان ما را در وطن آورده ای

یا که بر یعقوب بوی پیرهن آورده ای

***

ای دل شدگان شاهد مقصود آمد

در پرده ی غیب آنکه نهان بود آمد

گر بوی گل محمدی می شنوید

محبوب خدا مهدی موعود آمد.

***

بر مهدی و آن هاله ی نورش صلوات

 بر خال لب و جام طهورش صلوات

به همه انس و ملک می گویند

بر سال و مه و وقت ظهورش صلوات

***

هزاران جمعه رفت و نیست دیگر باورم بی تو

نگردد باز صبح جمعه ای، چشم ترم بی تو

دوایش را نمی خواهم شفایش را نمی خوانم

اگر عیسی ابن مریم پا گذارد بر سرم بی تو

ز هنگام ولایت پیشتر هم بود معلومم

که باشد تلخ تر از زهر، شیر مادرم بی تو

به امید ظهورت زنده بودم، زندگی کردم

الهی جان نیاید لحظه ای در پیکرم بی تو

به صبح جمعه سوگند ای امید روز های من

غروب جمعه گردد شام غربت باورم بی تو

بیا یابن الحسن صبحی بده بر شام هجرانم

که شب ها از چراغ انجمن، تنها ترم بی تو.

***

گل من که حّسنی پر آوازه دارد

به هر لحظه صد عاشق تازه دارد

 تفعل زدم نیمه ی شب به قرآن

کتابی که از وحی شیرازه دارد

برای دلم آیه ی صبر آمد

ولی نازنین صبر اندازه دارد.

***

عاقبت یک روز مغرب محو مشرق می شود

عاقبت غربی ترین دل نیز عاشق می شود

شرط می بندم زمانی که نه زود است و نه دیر

مهربانی حاکم کل مناطق می شود.

***

لیله ی قدر است ای دیده ببار

اشک بر جرم و گناه بی شمار

لیله ی قدر و شب عید دل است

فیض حق بر بندگانش کامل است

لیله ی قدر و خدای مهربان

بگذرد از اشتباه بندگان

 لیله ی قدر و شب ذکر و دعا

وقت رفتن تا نجف تا کربلاست

در سحر گاهش خدارا بنگرید

یوسف آل عبا را بنگرید.

دل به هم داده به هم مونس شوید

تا فدای زاده ی نرجس شوید.

التماس دعا

شب نیمه شعبان‏؛ شب بسیار مبارکى است، از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده است که: از حضرت امام محمد باقر علیه السلام، از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، آن حضرت فرمود؛ آن شب بعد از لیله القدر، افضل شبها است، در آن شب خداوند فضل خودش را به بندگانش عطا می فرماید و به کرم خویش آنها را می آمرزد. پس در تقرب جستن به خداوند متعال، در این شب، سعی و کوشش کنید. بدرستی شب نیمه شعبان شبی است که خداوند متعال، به ذات مقدس خود، قسم یاد کرده که سائلی را دست خالی از درگاه خویش بر نگرداند، مگر اینکه آن سائل معصیت را در خواست کرده باشد، که به او عطا نمیشود. آن شب شبى است که حق تعالی، آن را برای ما، در مقابل شب قدر که برای پیغمبر ما صلى الله علیه و آله، قرار داده است. پس کوشش کنید در دعا و ثنا بر خداى تعالى.

 از جمله برکات این شب مبارک آن است که ولادت باسعادت حضرت سلطان عصر امام زمان (أرواحنا له الفداء) در سحر این شب سنه 255ه.ق. در (سُر من رأى)، «سامرا» واقع شده و باعث مزید شرافت این لیله مبارکه شده است.

اعمال شب نیمه شعبان

اول؛ غسل است‏که باعث تخفیف گناهان مى‏شود

دوم؛ احیاء این شب، که به نماز و دعا و استغفار، در آن پرداخته شود. چنانچه امام زین العابدین علیه السلام مى‏کردند. و در روایت است که هر که احیا دارد این شب را، دل او نمیرد در روزى که دلها بمیرند.

سوم؛ زیارت حضرت امام حسین علیه السلام‏، که افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است، هر کس که می خواهد، روح124000 صدو بیست و چهار هزار پیغمبر با او مصافحه، کند، امام حسین علیه السلام، را در این شب زیارت نماید. و اقل زیارت آن حضرت به این است که به بالای بامی برود و به جانب راست و چپ، نظر افگند، سپس سر به جانب آسمان نماید، و آن حضرت را با این کلمات زیارت نماید: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ‏» و هر کس که در هر کجا باشد در هر وقت که آن حضرت را به این کیفیت زیارت کند امید است که ثواب حج و عمره براى او نوشته شود.

چهارم؛ شیخ روایت کرده از اسماعیل بن فضل هاشمی که گفت: امام صادق علیه السلام، مرا تعلیم داد که در شب نیم? شعبان این دعا را بخوانم.‏

«اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِی‏ءُ الْبَدِیعُ لَکَ الْجَلَالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْأَمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الشُّکْرُ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ‏، فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏.»

پنجم؛ از اعمال این شب خواندن دعای کمیل است که ورودش در این شب است.

ششم؛ از اعمال این شب خواند دو رکعت نماز است،

 شیخ در مصباح از ابو یحیی در ضمن خبری در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده است که به مولای خودم امام صادق علیه السلام، عرض کردم که بهترین دعا در این شب نیمه شعبان کدام است؟ حضرت فرمود: هرگاه نماز مغرب و عشا را بجا آوردی، پس از آن دو رکعت نماز بخوان که در رکعت اول بعد از حمد سوره (جحد) یعنی سوره «قل یا ایها الکافرون لااعبد ماتعبدون...» را بجا می آوری و در رکعت دوم بعد از حمد سوره توحید یعنی «قل هو الله احد...» را بجا بیاور، هنگامی که سلام دادی، بعد از آن سی و سه مرتبه «سبحان الله » و سی وسه مرتبه «الحمد لله » و سی و چهار مرتبه «الله اکبر» بگو، و بعد این دعا را بخوان: «یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [یَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ [وَ] یَا مَنْ لَا تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ فَیَا لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ [عَنِّی‏] الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لَا بِشَیْ‏ءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ‏.»

پس به سجده مى‏روى و  بیست مرتبه، «یَا رَبِ»‏ می گویی، و سپس هفت مرتبه «یَا اللَّهُ‏» می گویی، و هفت مرتبه هم «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏»، می گویی، و ده مرتبه «ما شاءَ اللَّهُ» می گویی و ده مرتبه «لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‏» می گویی، بعد از اینها بر پیغمبر و آل او علیهم السلام، صلوات می فرستی، آنوقت از خداوند متعال حاجت خود را می خواهی. پس قسم بخدا اگر حاجاتت به تعداد قطرات باران ها باشد، به سبب این اعمال، خداوند عز وجل به کرم عمیم و فضل جسیم خویش بر آورده خواهد نمود. (گرفته شده از مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی، «ره»، اعمال شب نیمه شعبان). برای انجام اعمال بیشتر به مرجع فوق مراجعه شود. التماس دعا.