دهمین پیشوایی معصوم، امام علی النقی علیه السلام
نام مبارک آن حضرت علی، و لقب های مشهورش، هادی و نقی می‌باشد. کنیة آن بزرگوار، ابوالحسن سوم است. پدر بزرگوارش امام جواد علیه السلام، و مادر با کرامتش، سمانه است. آن حضرت در 15 ذی الحجه، سال 212هـ.ق، در چنین روز بابرکتی، در مدینة منوره، دیده به جهان گشود، و چون خورشید فروزان، عالم انسانیت را منور ساخت. سر انجام در سوم رجب سال، 254هـ.ق، در سن 41 سالگی در شهر سامرا، با دسیسة معتز، توسط معتمد عباسی مسموم و به شهادت رسید.[1]
برخی از خبر های غیبی امام هادی علیه السلام
زمانی، مجلس با شکوهى منسوب به یکى از خلفا تشکیل و امام هادى علیه السلام، نیز در آن مجلس دعوت شده بود. وقتى حضرت وارد شد همه به احترام امام علیه السلام برخاستند. در میان آنان جوانى بود که مکرر سخنان بیهوده مىگفت و مىخندید. حضرت خطاب به او فرمود: چرا مىخندى و از یاد خدا غافلى؟ با اینکه پس از سه روز، تو از اهل قبور هستى.
حاضران تعجب کردند. همه منتظر بودند تا ببینند پس از سه روز چه حادثهاى رخ مىدهد. پس از سه روز آن جوان از دنیا رفت و در قبرستان دفن گردید و از اهل قبور شد.[2]
***
شخصى به نام یونس نقاش همسایهى حضرت هادى علیه السلام بود و بیشتر اوقات در خدمت حضرت بود. روزى ترسان وارد شد و عرض کرد: موسى بن بغا نگینى گرانقیمت به من داده تا بر روى آن چیزى نقش کنم، ولى به هنگام کار، آن نگین شکست و دو نیم شد و باید فردا آن را تحویل دهم. اگر صاحبش بفهمد، مرا اذیت مىکند. حضرت فرمود: به منزل خود برو و جز خوبى چیزى نخواهى دید. فردا پیک موسى آمد و گفت: موسى تو را به جهت کارى خواسته است، ایشان می‌گوید؛وقتى پیش وى رفتم،گفت: کنیزهاى من دربارهى آن نگین اختلاف کردهاند، آیا ممکن است آن را دو نیم کنى. من نیز گفتم؛ مرا مهلت بده تا فکرى دربارهى آن بکنم. وقتى داستان را به عرض امام علیه السلام رسانید آن حضرت فرمود: خوب پاسخ گفتى.[3]
گزیده ای از سخنان امام هادی علیه السلام
1- «التواضع أن تعطی الناس ماتحب آن تعطاه»[4] تواضع و فروتنی در این است که با مردم چنان رفتار کنی که دوست داری با تو چنان رفتار شود.
2- «من رضى عن نفسه، کَثُرَ السّاخطون علیه»[5] کسی که از خود راضی باشد، غضب کنندگان بر او زیاد می‌شود. (دشمنان زیادی پیدا می‌کند)
3- «من هانت علیه نفسه فلاتأمن شره»[6] کسی که خود را خوار بشمارد از شر او ایمن مباش، زیرا؛ انسانی که در خود احساس کرامت نکند، به هرکار ناشایستی دست می‌زند.
4- «أذکرْ مصْرعک بین یَدَىِ أهلک، حیث لا طبیب یَمنعک و لاحبیبَ یَنفعک»[7] بستر مرگ خودت را در میان خانوادهات به یادآور، نه طبیبى مانع مرگ تو خواهد شد و نه دوستى به تو سودى مىرساند.
5- «الدّنیا سوقٌ رَبِحَ فیما قومٌ و خَسِرَ آخرون»[8] دنیا بازارى است که گروهى در آن سود مىبرند و گروهى دیگر ضرر مىکنند.
هرکس برای دنیا کار کند ضرر میبیند، زیرا؛ دنیا سرای گذر است و آخرت سرای باقی است، و هرکس هم که برای آخرت کار کند او سود می‌برد، چون میداند روزی باید از این دنیا برود و در این راه باید زاد و توشه داشته باشد.
6- «النّاس فى الدنیا بالأموال و فى الآخرة باالأعمال»[9] مردم در دینا با اموالشان، و در آخرت با اعمال شان شناخته می‌شوند.
7- «ان الله جعل الدنیا دار بلوی والاخرة دار عقبی، وجعل بلوی الدنیا لثواب الاخرة من بلوی الدنیا عوضا»[10] خداوند دنیا را سرای امتحان و آزمایش قرار داده و آخرت را سرای رسیدگی، بلا و مصیب های دنیا را وسیله ثواب آخرت، و ثواب آخرت را عوض از بلای دنیا قرار داده است.
8- «من کان علی بینة من ربه، هانت علیه مصائب الدنیا ولو قرض و نشر»[11] هرکس که در راه خدا پرستی محکم و استوار باشد، مصائب دنیا برای او سبک خواهد بود، هرچند که بوسیلة مصائب قطعه قطعه و پراکنده گردد.
9- «الحسد ماحق الحسنات»[12] حسد کارهای نیک را نابود می‌سازد.
10- «البخل آذم الاخلاق»[13] بخل ناپسندیده ترین خلق و خوی است.
11- «الجاهل أسیر لسانه»[14] شخص نادان اسیر گفتار و زبان خویش است.
12- «اذکر حسرات التفریط بأخذ تقدیم الحزم»[15] افسوس کوتاهی های کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کن.
[1] . کافی ج1، ص 497.
[2] . بحار الانوار، ج50، ص 182.
[3] . همان، ص 125.
[4] . المحجة البیضاء، ج5، ص225.
[5] . بحار الانوار، ج 69، ص 316.
[6] . تحف العقول، ص 512.
[7] . بحارالانوار، ج75، ص 370.
[8] . همان، ص 366.
[9] . مسند الامام الهادی، ص 304.
[10] . تحف العقول، ص 512.
[11] . همان، ص 511.
[12] . مسند الامام الهادی، ص 302.
[13] . همان.
[14] . همان، ص 304.
[15] . همان.
کلمات کلیدی:
شب عرفه
شب نهم ذی الحجه از لیالی متبرکه است و شب مناجات با قاضی الحاجات است، و توبه در این شب مقبول، و دعا مستجاب است. و کسی که این شب را به عبادت سپری کند، اجر 170، سال عبادت را دارد. برای این شب اعمال فراوانی ذکر شده است که طالبین می‌توانند به مفاتیح الجنان مراجعه نمایند.
نهم ذی الحجه روز عرفه
روز نهم ذی الحجه، روز عرفه، و از اعیاد عظیمه است، اگر چه به اسم عید نامیده نشده است، و روزی است که حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و اطاعت خود خوانده ، و جود و احسان خود را برای شان گسترانیده است، و شیطان در این روز خوار و حقیر و رانده تر و خشمگین تر از همة اوقات خواهد بود.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم، در مورد روز عرفه میفرماید:«ما من یوم أکثر من أن یعتق اللّه فیه عبدا من النّار من یوم عرفة»[1] خداوند در هیچ روزی، مانند روز عرفه، بندگان را از آتش، آزاد نمی‌کند.
امام صادق علیه السلام، در مورد این روز، میفرماید: «أَنَّهُ مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إِلَى قَابِلٍ إِلَّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ)[2] کسی که در ماه مبارک رمضان بخشیده نشود، باید منتظر روز عرفه نیشیند، که در آن روز قابلیت بخشیده شدن را پیدا می‌کند.
برخی اعمال روز عرفه
1- غسل نمودن
2- زیارت امام حسین علیه السلام، که مقابل هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بلکه بالاتر است، و احادیث در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قبه مقدسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات باشد نیست بلکه زیاده و مقدم است.
3- بعد از نماز عصر پیش از آنکه مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود دو رکعت نماز بجا آورد در زیر آسمان و اعتراف و اقرار کند نزد حق تعالى به گناهان خود تا فایز شود به ثواب عرفات و گناهانش آمرزیده گردد.(قابل توجه اینکه این اعتراف به گناه مخصوص پیشگاه خداوند متعال است، و الا اعتراف به گناهان نزد بندگان جایز نیست.)
4- خواندن ذکر «سبحان الله، والحمد لله، ولاإله الا الله، و الله اکبر»، صد مرتبه، خواندن سورة توحید صد مرتبه، خواندن آیة الکرسی صد مرتبه، و صلوات بر محمد وآل محمد صلی الله علیه وآله وسلم، صد مرتبه و...
5- خواندن دعای عرفة امام حسین علیه السلام
دعای عرفه
دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه از جمله دعاهاى مشهور این روز است که بشر و بشیر پسران غالب اسدى روایت کردهاند که پسین روز عرفه درعرفات در خدمت آن حضرت بودیم پس از خیمه خود بیرون آمدند با گروهى از اهل بیت و فرزندان و شیعیان با نهایت تذلل و خشوع پس در جانب چپ کوه ایستادند و روى مبارک را بسوى کعبه گردانیدند و دستها را برابر رو برداشتند مانند مسکینى که طعام طلبد و این دعا را خواندند
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَیْسَ لِقَضَائِهِ دَافِعٌ وَ لَا لِعَطَائِهِ مَانِعٌ وَ لَا کَصُنْعِهِ صُنْعُ صَانِعٍ وَ هُوَ الْجَوَادُ الْوَاسِعُ فَطَرَ أَجْنَاسَ الْبَدَائِعِ وَ أَتْقَنَ بِحِکْمَتِهِ الصَّنَائِعَ لَا تَخْفَى عَلَیْهِ الطَّلَائِعُ وَ لَا تَضِیعُ عِنْدَهُ الْوَدَائِعُ [أَتَى بِالْکِتَابِ الْجَامِعِ وَ بِشَرْعِ الْإِسْلَامِ النُّورِ السَّاطِعِ وَ لِلْخَلِیقَةِ صَانِعٌ وَ هُوَ الْمُسْتَعَانُ عَلَى الْفَجَائِعِ] جَازِی کُلِّ صَانِعٍ وَ رَائِشُ کُلِّ قَانِعٍ وَ رَاحِمُ کُلِّ ضَارِعٍ وَ مُنْزِلُ الْمَنَافِعِ وَ الْکِتَابِ الْجَامِعِ بِالنُّورِ السَّاطِعِ وَ هُوَ لِلدَّعَوَاتِ سَامِعٌ وَ لِلْکُرُبَاتِ دَافِعٌ وَ لِلدَّرَجَاتِ رَافِعٌ وَ لِلْجَبَابِرَةِ قَامِعٌ فَلَا إِلَهَ غَیْرُهُ وَ لَا شَیْءَ یَعْدِلُهُ وَ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ* وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ* اللَّهُمَّ إِنِّی أَرْغَبُ إِلَیْکَ وَ أَشْهَدُ بِالرُّبُوبِیَّةِ لَکَ مُقِرّاً [مُقِرٌّ] بِأَنَّکَ رَبِّی وَ أَنَّ إِلَیْکَ مَرَدِّی ابْتَدَأْتَنِی بِنِعْمَتِکَ قَبْلَ أَنْ أَکُونَ شَیْئاً مَذْکُوراً وَ خَلَقْتَنِی مِنَ التُّرَابِ ثُمَّ أَسْکَنْتَنِی الْأَصْلَابَ آمِناً لِرَیْبِ الْمَنُونِ وَ اخْتِلَافِ الدُّهُورِ وَ السِّنِینَ فَلَمْ أَزَلْ ظَاعِناً مِنْ صُلْبٍ إِلَى رَحِمٍ فِی تَقَادُمٍ مِنَ الْأَیَّامِ الْمَاضِیَةِ وَ الْقُرُونِ الْخَالِیَةِ لَمْ تُخْرِجْنِی لِرَأْفَتِکَ بِی وَ لُطْفِکَ لِی [بِی] وَ إِحْسَانِکَ إِلَیَّ فِی دَوْلَةِ أَئِمَّةِ الْکُفْرِ الَّذِینَ نَقَضُوا عَهْدَکَ وَ کَذَّبُوا رُسُلَکَ لَکِنَّکَ أَخْرَجْتَنِی [رَأْفَةً مِنْکَ وَ تَحَنُّناً عَلَیَ] لِلَّذِی سَبَقَ لِی مِنَ الْهُدَى الَّذِی لَهُ یَسَّرْتَنِی وَ فِیهِ أَنْشَأْتَنِی وَ مِنْ قَبْلِ ذَلِکَ رَؤُفْتَ بِی بِجَمِیلِ صُنْعِکَ وَ سَوَابِغِ نِعَمِکَ فَابْتَدَعْتَ خَلْقِی مِنْ مَنِیٍّ یُمْنَى وَ أَسْکَنْتَنِی فِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ بَیْنَ لَحْمٍ وَ دَمٍ وَ جِلْدٍ لَمْ تُشْهِدْنِی خَلْقِی [لَمْ تُشَهِّرْنِی بِخَلْقِی] وَ لَمْ تَجْعَلْ إِلَیَّ شَیْئاً مِنْ أَمْرِی ثُمَّ أَخْرَجْتَنِی لِلَّذِی سَبَقَ لِی مِنَ الْهُدَى إِلَى الدُّنْیَا تَامّاً سَوِیّاً وَ حَفِظْتَنِی فِی الْمَهْدِ طِفْلًا صَبِیّاً وَ رَزَقْتَنِی مِنَ الْغِذَاءِ لَبَناً مَرِیّاً وَ عَطَفْتَ عَلَیَّ قُلُوبَ الْحَوَاضِنِ وَ کَفَّلْتَنِی الْأُمَّهَاتِ الرَّوَاحِمَ [الرَّحَائِمَ] وَ کَلَأْتَنِی مِنْ طَوَارِقِ الْجَانِّ وَ سَلَّمْتَنِی مِنَ الزِّیَادَةِ وَ النُّقْصَانِ فَتَعَالَیْتَ یَا رَحِیمُ یَا رَحْمَانُ حَتَّى إِذَا اسْتَهْلَلْتُ نَاطِقاً بِالْکَلَامِ أَتْمَمْتَ عَلَیَّ: سَوَابِغَ الْإِنْعَامِ وَ رَبَّیْتَنِی زَائِداً فِی کُلِّ عَامٍ حَتَّى إِذَا اکْتَمَلَتْ فِطْرَتِی وَ اعْتَدَلَتْ مِرَّتِی [سَرِیرَتِی] أَوْجَبْتَ عَلَیَّ حُجَّتَکَ بِأَنْ أَلْهَمْتَنِی مَعْرِفَتَکَ وَ رَوَّعْتَنِی بِعَجَائِبِ حِکْمَتِکَ [فِطْرَتِکَ] وَ أَیْقَظْتَنِی لِمَا ذَرَأْتَ فِی سَمَائِکَ وَ أَرْضِکَ مِنْ بَدَائِعِ خَلْقِکَ وَ نَبَّهْتَنِی لِشُکْرِکَ وَ ذِکْرِکَ وَ أَوْجَبْتَ عَلَیَّ طَاعَتَکَ وَ عِبَادَتَکَ وَ فَهَّمْتَنِی مَا جَاءَتْ بِهِ رُسُلُکَ وَ یَسَّرْتَ لِی تَقَبُّلَ مَرْضَاتِکَ وَ مَنَنْتَ عَلَیَّ فِی جَمِیعِ ذَلِکَ بِعَوْنِکَ وَ لُطْفِکَ ثُمَّ إِذْ خَلَقْتَنِی مِنْ خَیْرِ [حُرِّ] الثَّرَى لَمْ تَرْضَ لِی یَا إِلَهِی نِعْمَةً [بِنِعْمَةٍ] دُونَ أُخْرَى وَ رَزَقْتَنِی مِنْ أَنْوَاعِ الْمَعَاشِ وَ صُنُوفِ الرِّیَاشِ بِمَنِّکَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ عَلَیَّ وَ إِحْسَانِکَ الْقَدِیمِ إِلَیَّ حَتَّى إِذَا أَتْمَمْتَ عَلَیَّ جَمِیعَ النِّعَمِ وَ صَرَفْتَ عَنِّی کُلَّ النِّقَمِ لَمْ یَمْنَعْکَ جَهْلِی وَ جُرْأَتِی عَلَیْکَ أَنْ دَلَلْتَنِی إِلَى [عَلَى] مَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ وَ وَفَّقْتَنِی لِمَا یُزْلِفُنِی لَدَیْکَ فَإِنْ دَعَوْتُکَ أَجَبْتَنِی وَ إِنْ سَأَلْتُکَ أَعْطَیْتَنِی وَ إِنْ أَطَعْتُکَ شَکَرْتَنِی وَ إِنْ شَکَرْتُکَ زِدْتَنِی کُلُّ ذَلِکَ إِکْمَالٌ [إِکْمَالًا] لِأَنْعُمِکَ عَلَیَّ وَ إِحْسَانِکَ إِلَیَّ فَسُبْحَانَکَ سُبْحَانَکَ مِنْ مُبْدِئٍ مُعِیدٍ حَمِیدٍ مَجِیدٍ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ وَ عَظُمَتْ آلَاؤُکَ فَأَیَّ [فَأَیُ] نِعَمِکَ یَا إِلَهِی أُحْصِی عَدَداً وَ ذِکْراً أَمْ أَیُّ عَطَایَاکَ أَقُومُ بِهَا شُکْراً وَ هِیَ یَا رَبِّ أَکْثَرُ [أَکْبَرُ] مِنْ أَنْ یُحْصِیَهَا الْعَادُّونَ أَوْ یَبْلُغَ عِلْماً بِهَا الْحَافِظُونَ ثُمَّ مَا صَرَفْتَ وَ دَرَأْتَ عَنِّی اللَّهُمَّ مِنَ الضُّرِّ وَ الضَّرَّاءِ أَکْثَرُ مِمَّا ظَهَرَ لِی مِنَ الْعَافِیَةِ وَ السَّرَّاءِ وَ أَنَا [فَأَنَا] أَشْهَدُ یَا إِلَهِی بِحَقِیقَةِ إِیمَانِی وَ عَقْدِ عَزَمَاتِ یَقِینِی وَ خَالِصِ صَرِیحِ تَوْحِیدِی وَ بَاطِنِ مَکْنُونِ ضَمِیرِی وَ عَلَائِقِ مَجَارِی نُورِ بَصَرِی وَ أَسَارِیرِ صَفْحَةِ جَبِینِی وَ خُرْقِ مَسَارِبِ نَفْسِی [نَفَسِی] وَ خَذَارِیفِ مَارِنِ عِرْنِینِی وَ مَسَارِبِ سِمَاخِ [صِمَاخِ] سَمْعِی وَ مَا ضُمَّتْ وَ أَطْبَقَتْ عَلَیْهِ شَفَتَایَ وَ حَرَکَاتِ لَفْظِ لِسَانِی وَ مَغْرَزِ حَنَکِ فَمِی وَ فَکِّی وَ مَنَابِتِ أَضْرَاسِی وَ مَسَاغِ مَطْعَمِی وَ مَشْرَبِی وَ حِمَالَةِ أُمِّ رَأْسِی وَ بَلُوعِ فَارِغِ حَبَائِلِ [بُلُوغِ حَبَائِلِ بَارِعِ] عُنُقِی وَ مَا اشْتَمَلَ عَلَیْهِ تَامُورُ صَدْرِی وَ [جُمَلِ] حَمَائِلِ حَبْلِ وَتِینِی وَ نِیَاطِ حِجَابِ قَلْبِی وَ أَفْلَاذِ حَوَاشِیکَبِدِی وَ مَا حَوَتْهُ شَرَاسِیفُ أَضْلَاعِی وَ حِقَاقُ [حِقَاقِ] مَفَاصِلِی وَ قَبْضُ [قَبْضِ] عَوَامِلِی وَ أَطْرَافُ [أَطْرَافِ] أَنَامِلِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ شَعْرِی وَ بَشَرِی وَ عَصَبِی وَ قَصَبِی وَ عِظَامِی وَ مُخِّی وَ عُرُوقِی وَ جَمِیعُ [جَمِیعِ] جَوَارِحِی وَ مَا انْتَسَجَ عَلَى ذَلِکَ أَیَّامَ رضَاعِی وَ مَا أَقَلَّتِ الْأَرْضُ مِنِّی وَ نَوْمِی وَ یَقَظَتِی وَ سُکُونِی وَ حَرَکَاتِ رُکُوعِی وَ سُجُودِی أَنْ لَوْ حَاوَلْتُ وَ اجْتَهَدْتُ مَدَى الْأَعْصَارِ وَ الْأَحْقَابِ لَوْ عُمِّرْتُهَا أَنْ أُؤَدِّیَ شُکْرَ وَاحِدَةٍ مِنْ أَنْعُمِکَ مَا اسْتَطَعْتُ ذَلِکَ إِلَّا بِمَنِّکَ الْمُوجَبِ عَلَیَّ بِهِ شُکْرُکَ أَبَداً جَدِیداً وَ ثَنَاءً طَارِفاً عَتِیداً أَجَلْ وَ لَوْ حَرَصْتُ أَنَا وَ الْعَادُّونَ مِنْ أَنَامِکَ أَنْ نُحْصِیَ مَدَى إِنْعَامِکَ سَالِفِهِ [سَالِفَةً] وَ آنِفِهِ [آنِفَةً] مَا حَصَرْنَاهُ عَدَداً وَ لَا أَحْصَیْنَاهُ أَمَداً هَیْهَاتَ أَنَّى ذَلِکَ وَ أَنْتَ الْمُخْبِرُ فِی کِتَابِکَ النَّاطِقِ وَ النَّبَإِ الصَّادِقِ وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا صَدَقَ کِتَابُکَ اللَّهُمَّ وَ إِنْبَاؤُکَ وَ بَلَّغَتْ أَنْبِیَاؤُکَ وَ رُسُلُکَ مَا أَنْزَلْتَ عَلَیْهِمْ مِنْ وَحْیِکَ وَ شَرَعْتَ لَهُمْ وَ بِهِمْ مِنْ دِینِکَ غَیْرَ أَنِّی یَا إِلَهِی أَشْهَدُ بِجَهْدِی وَ جِدِّی وَ مَبْلَغِ طَاعَتِی [طَاقَتِی] وَ وُسْعِی وَ أَقُولُ مُؤْمِناً مُوقِناً الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً فَیَکُونَ مَوْرُوثاً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی مُلْکِهِ فَیُضَادَّهُ فِیمَا ابْتَدَعَ وَ لَا وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ فَیُرْفِدَهُ فِیمَا صَنَعَ فَسُبْحَانَهُ سُبْحَانَهُ لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا وَ تَفَطَّرَتَا سُبْحانَ اللَّهِ* الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الصَّمَدِ الَّذِی لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ الْحَمْدُ لِلَّهِ* حَمْداً یُعَادِلُ حَمْدَ مَلَائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَنْبِیَائِهِ الْمُرْسَلِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى خِیَرَتِهِ مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْمُخْلَصِینَ.
پس شروع فرمود آن حضرت در سؤال و اهتمام نمود در دعا و آب از دیدههاى مبارکش جارى بود پس گفت
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی أَخْشَاکَ کَأَنِّی أَرَاکَ وَ أَسْعِدْنِی بِتَقْوَاکَ وَ لَا تُشْقِنِی بِمَعْصِیَتِکَ وَ خِرْ لِی فِی قَضَائِکَ وَ بَارِکْ لِی فِی قَدَرِکَ حَتَّى لَا أُحِبَّ تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لَا تَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ غِنَایَ فِی نَفْسِی وَ الْیَقِینَ فِی قَلْبِی وَ الْإِخْلَاصَ فِی عَمَلِی وَ النُّورَ فِی بَصَرِی وَ الْبَصِیرَةَ فِی دِینِی وَ مَتِّعْنِی بِجَوَارِحِی وَ اجْعَلْ سَمْعِی وَ بَصَرِی الْوَارِثَیْنِ مِنِّی وَ انْصُرْنِی عَلَى مَنْ ظَلَمَنِی وَ أَرِنِی فِیهِ ثَارِی وَ مَآرِبِی وَ أَقِرَّ بِذَلِکَ عَیْنِی اللَّهُمَّ اکْشِفْ کُرْبَتِی وَ اسْتُرْ عَوْرَتِی وَ اغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی وَ اخْسَأْ شَیْطَانِی وَ فُکَّ رِهَانِی وَ اجْعَلْ لِی یَا إِلَهِی الدَّرَجَةَ الْعُلْیَا فِی الْآخِرَةِ وَ الْأُولَى اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ کَمَا خَلَقْتَنِی فَجَعَلْتَنِی سَمِیعاً بَصِیراً وَ لَکَ الْحَمْدُ کَمَا خَلَقْتَنِی فَجَعَلْتَنِی خَلْقاً [حَیّاً] سَوِیّاً رَحْمَةً بِی وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقِی غَنِیّاً رَبِّ بِمَا بَرَأْتَنِی فَعَدَّلْتَ فِطْرَتِی رَبِّ بِمَا أَنْشَأْتَنِی فَأَحْسَنْتَ صُورَتِی رَبِّ بِمَا أَحْسَنْتَ إِلَیَّ [بِی] وَ فِی نَفْسِی عَافَیْتَنِی رَبِّ بِمَا کَلَأْتَنِی وَ وَفَّقْتَنِی رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَهَدَیْتَنِی رَبِّ بِمَا أَوْلَیْتَنِی وَ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ أَعْطَیْتَنِی رَبِّ بِمَا أَطْعَمْتَنِی وَ سَقَیْتَنِی رَبِّ بِمَا أَغْنَیْتَنِی وَ أَقْنَیْتَنِی رَبِّ بِمَا أَعَنْتَنِی وَ أَعْزَزْتَنِی رَبِّ بِمَا أَلْبَسْتَنِی مِنْ سِتْرِکَ الصَّافِی وَ یَسَّرْتَ لِی مِنْ صُنْعِکَ الْکَافِی صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِنِّی عَلَى بَوَائِقِ الدُّهُورِ وَ صُرُوفِ اللَّیَالِی وَ الْأَیَّامِ وَ نَجِّنِی مِنْ أَهْوَالِ الدُّنْیَا وَ کُرُبَاتِ الْآخِرَةِ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ فِی الْأَرْضِ اللَّهُمَّ مَا أَخَافُ فَاکْفِنِی وَ مَا أَحْذَرُ فَقِنِی وَ فِی نَفْسِی وَ دِینِی فَاحْرُسْنِی وَ فِی سَفَرِی فَاحْفَظْنِی وَ فِی أَهْلِی وَ مَالِی فَاخْلُفْنِی وَ فِیمَا رَزَقْتَنِی فَبَارِکْ لِی وَ فِی نَفْسِی فَذَلِّلْنِی وَ فِی أَعْیُنِ النَّاسِ فَعَظِّمْنِی وَ مِنْ شَرِّ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فَسَلِّمْنِی وَ بِذُنُوبِی فَلَا تَفْضَحْنِی وَ بِسَرِیرَتِی فَلَا تُخْزِنِی وَ بِعَمَلِی فَلَا تَبْتَلِنِی وَ نِعَمَکَ فَلَا تَسْلُبْنِی وَ إِلَى غَیْرِکَ فَلَا تَکِلْنِی إِلَهِی إِلَى مَنْ تَکِلُنِی إِلَى قَرِیبٍ فَیَقْطَعُنِی أَمْ إِلَى بَعِیدٍ فَیَتَجَهَّمُنِی أَمْ إِلَى الْمُسْتَضْعَفِینَ لِی وَ أَنْتَ رَبِّی وَ مَلِیکُ أَمْرِی أَشْکُو إِلَیْکَ غُرْبَتِی وَ بُعْدَ دَارِی وَ هَوَانِی عَلَى مَنْ مَلَّکْتَهُ أَمْرِی إِلَهِی فَلَا تُحْلِلْ عَلَیَّ غَضَبَکَ فَإِنْ لَمْ تَکُنْ غَضِبْتَ عَلَیَّ فَلَا أُبَالِی [سِوَاکَ] سُبْحَانَکَ غَیْرَ أَنَّ عَافِیَتَکَ أَوْسَعُ لِی فَأَسْأَلُکَ یَا رَبِّ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذِی أَشْرَقَتْ لَهُ الْأَرْضُ وَ السَّمَاوَاتُ وَ کُشِفَتْ [انْکَشَفَتْ] بِهِ الظُّلُمَاتُ وَ صَلُحَ بِهِ أَمْرُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ أَنْ لَا تُمِیتَنِیعَلَى غَضَبِکَ وَ لَا تُنْزِلَ بِی سَخَطَکَ لَکَ الْعُتْبَى لَکَ الْعُتْبَى حَتَّى تَرْضَى قَبْلَ ذَلِکَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَ الْبَیْتِ الْعَتِیقِ الَّذِی أَحْلَلْتَهُ الْبَرَکَةَ وَ جَعَلْتَهُ لِلنَّاسِ أَمْناً یَا مَنْ عَفَا عَنْ عَظِیمِ الذُّنُوبِ بِحِلْمِهِ یَا مَنْ أَسْبَغَ النَّعْمَاءَ بِفَضْلِهِ یَا مَنْ أَعْطَى الْجَزِیلَ بِکَرَمِهِ یَا عُدَّتِی فِی شِدَّتِی یَا صَاحِبِی فِی وَحْدَتِی یَا غِیَاثِی فِی کُرْبَتِی یَا وَلِیِّی فِی نِعْمَتِی یَا إِلَهِی وَ إِلَهَ آبَائِی إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ رَبَّ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ [مِیکَالَ] وَ إِسْرَافِیلَ وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الْمُنْتَجَبِینَ وَ مُنْزِلَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ وَ الْفُرْقَانِ وَ مُنَزِّلَ کهیعص وَ طه وَ یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ أَنْتَ کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ فِی سَعَتِهَا وَ تَضِیقُ بِیَ الْأَرْضُ بِرُحْبِهَا [بِمَا رَحُبَتْ] وَ لَوْ لَا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهَالِکِینَ وَ أَنْتَ مُقِیلُ عَثْرَتِی وَ لَوْ لَا سَتْرُکَ إِیَّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ وَ أَنْتَ مُؤَیِّدِی بِالنَّصْرِ عَلَى أَعْدَائِی وَ لَوْ لَا نَصْرُکَ إِیَّایَ [لِی] لَکُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِینَ یَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالسُّمُوِّ وَ الرِّفْعَةِ فَأَوْلِیَاؤُهُ بِعِزِّهِ یَعْتَزُّونَ یَا مَنْ جَعَلَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ وَ غَیْبَ مَا تَأْتِیَ بِهِ الْأَزْمِنَةُ وَ الدُّهُورُ یَا مَنْ لَا یَعْلَمُ کَیْفَ هُوَ إِلَّا هُوَ یَا مَنْ لَا یَعْلَمُ مَا هُوَ إِلَّا هُوَ یَا مَنْ لَا [یَعْلَمُ مَا یَعْلَمُهُ إِلَّا هُوَ] یَعْلَمُهُ إِلَّا هُوَ یَا مَنْ کَبَسَ الْأَرْضَ عَلَى الْمَاءِ وَ سَدَّ الْهَوَاءَ بِالسَّمَاءِ یَا مَنْ لَهُ أَکْرَمُ الْأَسْمَاءِ یَا ذَا الْمَعْرُوفِ الَّذِی لَا یَنْقَطِعُ أَبَداً یَا مُقَیِّضَ الرَّکْبِ لِیُوسُفَ فِی الْبَلَدِ الْقَفْرِ وَ مُخْرِجَهُ مِنَ الْجُبِّ وَ جَاعِلَهُ بَعْدَ الْعُبُودِیَّةِ مَلِکاً یَا رَادَّهُ عَلَى یَعْقُوبَ بَعْدَ أَنِ ابْیَضَّتْ عَیْنَاهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ کَظِیمٌ یَا کَاشِفَ الضُّرِّ وَ الْبَلْوَى عَنْ أَیُّوبَ وَ [یَا] مُمْسِکَ یَدَیْ إِبْرَاهِیمَ عَنْ ذَبْحِ ابْنِهِ بَعْدَ کِبَرِ سِنِّهِ وَ فَنَاءِ عُمُرِهِ یَا مَنِ اسْتَجَابَ لِزَکَرِیَّا فَوَهَبَ لَهُ یَحْیى وَ لَمْ یَدَعْهُ فَرْداً وَحِیداً یَا مَنْ أَخْرَجَ یُونُسَ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ یَا مَنْ فَلَقَ الْبَحْرَ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ فَأَنْجَاهُمْ وَ جَعَلَ فِرْعَوْنَ وَ جُنُودَهُ مِنَ الْمُغْرَقِینَ یَا مَنْ أَرْسَلَ الرِّیَاحَ مُبَشِّرَاتٍ بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ یَا مَنْ لَمْ یَعْجَلْ عَلَى مَنْ عَصَاهُ مِنْ خَلْقِهِ یَا مَنِ اسْتَنْقَذَ السَّحَرَةَ مِنْ بَعْدِ طُولِ الْجُحُودِ وَ قَدْ غَدَوْا فِی نِعْمَتِهِ یَأْکُلُونَ رِزْقَهُ وَ یَعْبُدُونَ غَیْرَهُ وَ قَدْ حَادُّوهُ وَ نَادُّوهُ وَ کَذَّبُوا رُسُلَهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا بَدِیءُ یَا بَدِیعُ [بَدِیعاً] لَا نِدَّ [بَدْءَ] لَکَ یَا دَائِماً لَا نَفَادَ لَکَ یَا حَیّاً حِینَ لَا حَیَّ یَا مُحْیِیَ الْمَوْتَى یَا مَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَى کُلِّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ یَا مَنْ قَلَّ لَهُ شُکْرِی فَلَمْ یَحْرِمْنِی وَ عَظُمَتْ خَطِیئَتِی فَلَمْ یَفْضَحْنِی وَ رَآنِی عَلَى الْمَعَاصِی فَلَمْ یَشْهَرْنِی [یَخْذُلْنِی] یَا مَنْ حَفِظَنِی فِی صِغَرِی یَا مَنْ رَزَقَنِی فِی کِبَرِی یَا مَنْ أَیَادِیهِ عِنْدِی لَا تُحْصَى وَ نِعَمُهُ لَا تُجَازَى یَا مَنْ عَارَضَنِی بِالْخَیْرِ وَ الْإِحْسَانِ وَ عَارَضْتُهُ بِالْإِسَاءَةِ وَ الْعِصْیَانِ یَا مَنْ هَدَانِی لِلْإِیمَانِ مِنْ قَبْلِ أَنْ أَعْرِفَ شُکْرَ الِامْتِنَانِ یَا مَنْ دَعَوْتُهُ مَرِیضاً فَشَفَانِی وَ عُرْیَاناً فَکَسَانِی وَ جَائِعاً فَأَشْبَعَنِی وَ عَطْشَانَ فَأَرْوَانِی وَ ذَلِیلًا فَأَعَزَّنِی وَ جَاهِلًا فَعَرَّفَنِی وَ وَحِیداً فَکَثَّرَنِی وَ غَائِباً فَرَدَّنِی وَ مُقِلًّا فَأَغْنَانِی وَ مُنْتَصِراً فَنَصَرَنِی وَ غَنِیّاً فَلَمْ یَسْلُبْنِی وَ أَمْسَکْتُ عَنْ جَمِیعِ ذَلِکَ فَابْتَدَأَنِی فَلَکَ الْحَمْدُ وَ الشُّکْرُ یَا مَنْ أَقَالَ عَثْرَتِی وَ نَفَّسَ کُرْبَتِی وَ أَجَابَ دَعْوَتِی وَ سَتَرَ عَوْرَتِی وَ غَفَرَ ذُنُوبِی وَ بَلَّغَنِی طَلِبَتِی وَ نَصَرَنِی عَلَى عَدُوِّی وَ إِنْ أَعُدَّ نِعَمَکَ وَ مِنَنَکَ وَ کَرَائِمَ مِنَحِکَ لَا أُحْصِیهَا یَا مَوْلَایَ أَنْتَ الَّذِی مَنَنْتَ أَنْتَ الَّذِی أَنْعَمْتَ أَنْتَ الَّذِی أَحْسَنْتَ أَنْتَ الَّذِی أَجْمَلْتَ أَنْتَ الَّذِی أَفْضَلْتَ أَنْتَ الَّذِی أَکْمَلْتَ أَنْتَ الَّذِی رَزَقْتَ أَنْتَ الَّذِی وَفَّقْتَ أَنْتَ الَّذِی أَعْطَیْتَ أَنْتَ الَّذِی أَغْنَیْتَ أَنْتَ الَّذِی أَقْنَیْتَ أَنْتَ الَّذِی آوَیْتَ أَنْتَ الَّذِی کَفَیْتَ أَنْتَ الَّذِی هَدَیْتَ أَنْتَ الَّذِی عَصَمْتَ أَنْتَ الَّذِی سَتَرْتَ أَنْتَ الَّذِی غَفَرْتَ أَنْتَ الَّذِی أَقَلْتَ أَنْتَ الَّذِی مَکَّنْتَ أَنْتَ الَّذِی أَعْزَزْتَ أَنْتَ الَّذِی أَعَنْتَ أَنْتَ الَّذِی عَضَدْتَ أَنْتَ الَّذِی أَیَّدْتَ أَنْتَ الَّذِی نَصَرْتَ أَنْتَ الَّذِی شَفَیْتَ أَنْتَ الَّذِی عَافَیْتَ أَنْتَ الَّذِی أَکْرَمْتَ تَبَارَکْتَ وَ تَعَالَیْتَ فَلَکَ الْحَمْدُ دَائِماً وَ لَکَ الشُّکْرُ وَاصِباً أَبَداً: ثُمَّ أَنَا یَا إِلَهِی الْمُعْتَرِفُ بِذُنُوبِی فَاغْفِرْهَا لِی أَنَا الَّذِی أَسَأْتُ أَنَا الَّذِی أَخْطَأْتُ أَنَا الَّذِی هَمَمْتُ أَنَا الَّذِی جَهِلْتُ أَنَا الَّذِی غَفَلْتُ أَنَا الَّذِی سَهَوْتُ أَنَا الَّذِی اعْتَمَدْتُ أَنَا الَّذِی تَعَمَّدْتُ أَنَا الَّذِی وَعَدْتُ وَ أَنَا الَّذِی أَخْلَفْتُ أَنَا الَّذِی نَکَثْتُ أَنَا الَّذِی أَقْرَرْتُ أَنَا الَّذِی اعْتَرَفْتُ بِنِعْمَتِکَ عَلَیَّ وَ عِنْدِی وَ أَبُوءُ بِذُنُوبِی فَاغْفِرْهَا لِی یَا مَنْ لَا تَضُرُّهُ ذُنُوبُ عِبَادِهِ وَ هُوَ الْغَنِیُّ عَنْ طَاعَتِهِمْ وَ الْمُوَفِّقُ مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِنْهُمْ بِمَعُونَتِهِ وَ رَحْمَتِهِ فَلَکَ الْحَمْدُ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِلَهِی أَمَرْتَنِی فَعَصَیْتُکَ وَ نَهَیْتَنِی فَارْتَکَبْتُ نَهْیَکَ فَأَصْبَحْتُ لَا ذَا بَرَاءَةٍ لِی فَأَعْتَذِرَ وَ لَا ذَا قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ فَبِأَیِّ شَیْءٍ أَسْتَقْبِلُکَ [أَسْتَقِیلُکَ] یَا مَوْلَایَ أَ بِسَمْعِی أَمْ بِبَصَرِی أَمْ بِلِسَانِی أَمْ بِیَدِی أَمْ بِرِجْلِی أَ لَیْسَ کُلُّهَا نِعَمَکَ عِنْدِی وَ بِکُلِّهَا عَصَیْتُکَ یَا مَوْلَایَ فَلَکَ الْحُجَّةُ وَ السَّبِیلُ عَلَیَّ یَا مَنْ سَتَرَنِی مِنَ الْآبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ أَنْ یَزْجُرُونِی وَ مِنَ الْعَشَائِرِ وَ الْإِخْوَانِ أَنْ یُعَیِّرُونِی وَ مِنَ السَّلَاطِینِ أَنْ یُعَاقِبُونِی وَ لَوْ اطَّلَعُوا یَا مَوْلَایَ عَلَى مَا اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ مِنِّی إِذًا مَا أَنْظَرُونِی وَ لَرَفَضُونِی وَ قَطَعُونِی فَهَا أَنَا ذَا یَا إِلَهِی بَیْنَ یَدَیْکَ یَا سَیِّدِی خَاضِعٌ ذَلِیلٌ حَصِیرٌ حَقِیرٌ لَا ذُو بَرَاءَةٍ فَأَعْتَذِرَ وَ لَا ذُو قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ وَ لَا حُجَّةٍ فَأَحْتَجَّ بِهَا وَ لَا قَائِلٌ لَمْ أَجْتَرِحْ وَ لَمْ أَعْمَلْ سُوءاً وَ مَا عَسَى الْجُحُودُ وَ لَوْ جَحَدْتُ یَا مَوْلَایَ یَنْفَعُنِی کَیْفَ وَ أَنَّى ذَلِکَ وَ جَوَارِحِی کُلُّهَا شَاهِدَةٌ عَلَیَّ بِمَا قَدْ عَمِلْتُ [عَلِمْتَ] وَ عَلِمْتُ یَقِیناً غَیْرَ ذِی شَکٍّ أَنَّکَ سَائِلِی مِنْ عَظَائِمِ الْأُمُورِ وَ أَنَّکَ الْحَکَمُ [الْحَکِیمُ] الْعَدْلُ الَّذِی لَا تَجُورُ وَ عَدْلُکَ مُهْلِکِی وَ مِنْ کُلِّ عَدْلِکَ مَهْرَبِی فَإِنْ تُعَذِّبْنِی یَا إِلَهِی فَبِذُنُوبِی بَعْدَ حُجَّتِکَ عَلَیَّ وَ إِنْ تَعْفُ عَنِّی فَبِحِلْمِکَ وَ جُودِکَ وَ کَرَمِکَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّیکُنْتُ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْمُوَحِّدِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْخَائِفِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْوَجِلِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الرَّاجِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الرَّاغِبِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْمُهَلِّلِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ السَّائِلِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْمُسَبِّحِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الْمُکَبِّرِینَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ رَبِّی وَ رَبُّ آبَائِیَ الْأَوَّلِینَ اللَّهُمَّ هَذَا ثَنَائِی عَلَیْکَ مُمَجِّداً وَ إِخْلَاصِی لِذِکْرِکَ مُوَحِّداً وَ إِقْرَارِی بِآلَائِکَ مُعَدِّداً وَ إِنْ کُنْتُ مُقِرّاً أَنِّی لَمْ أُحْصِهَا لِکَثْرَتِهَا وَ سُبُوغِهَا وَ تَظَاهُرِهَا وَ تَقَادُمِهَا إِلَى حَادِثٍ مَا لَمْ تَزَلْ تَتَعَهَّدُنِی [تَتَغَمَّدُنِی] بِهِ مَعَهَا مُنْذُ خَلَقْتَنِی وَ بَرَأْتَنِی مِنْ أَوَّلِ الْعُمُرِ مِنَ الْإِغْنَاءِ مِنَ [بَعْدَ] الْفَقْرِ وَ کَشْفِ الضُّرِّ وَ تَسْبِیبِ الْیُسْرِ وَ دَفْعِ الْعُسْرِ وَ تَفْرِیجِ الْکَرْبِ وَ الْعَافِیَةِ فِی الْبَدَنِ وَ السَّلَامَةِ فِی الدِّینِ وَ لَوْ رَفَدَنِی عَلَى قَدْرِ ذِکْرِ نِعْمَتِکَ جَمِیعُ الْعَالَمِینَ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ مَا قَدَرْتُ وَ لَا هُمْ عَلَى ذَلِکَ تَقَدَّسْتَ وَ تَعَالَیْتَ مِنْ رَبٍّ کَرِیمٍ عَظِیمٍ رَحِیمٍ لَا تُحْصَى آلَاؤُکَ وَ لَا یُبْلَغُ ثَنَاؤُکَ وَ لَا تُکَافَى نَعْمَاؤُکَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَتْمِمْ عَلَیْنَا نِعَمَکَ وَ أَسْعِدْنَا بِطَاعَتِکَ سُبْحَانَکَ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ تُجِیبُ الْمُضْطَرَّ وَ تَکْشِفُ السُّوءَ وَ تُغِیثُ الْمَکْرُوبَ وَ تَشْفِی السَّقِیمَ وَ تُغْنِی الْفَقِیرَ وَ تَجْبُرُ الْکَسِیرَ وَ تَرْحَمُ الصَّغِیرَ وَ تُعِینُ الْکَبِیرَ وَ لَیْسَ دُونَکَ ظَهِیرٌ وَ لَا فَوْقَکَ قَدِیرٌ وَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْکَبِیرُ یَا مُطْلِقَ الْمُکَبَّلِ الْأَسِیرِ یَا رَازِقَ الطِّفْلِ الصَّغِیرِ یَا عِصْمَةَ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِیرِ یَا مَنْ لا شَرِیکَ لَهُ وَ لَا وَزِیرَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعْطِنِی فِی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ أَفْضَلَ مَا أَعْطَیْتَ وَ أَنَلْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِکَ مِنْ نِعْمَةٍ تُولِیهَا وَ آلَاءٍ تُجَدِّدُهَا وَ بَلِیَّةٍ تَصْرِفُهَا وَ کُرْبَةٍ تَکْشِفُهَا وَ دَعْوَةٍ تَسْمَعُهَا وَ حَسَنَةٍ تَتَقَبَّلُهَا وَ سَیِّئَةٍ تَتَغَمَّدُهَا إِنَّکَ لَطِیفٌ بِمَا تَشَاءُ خَبِیرٌ وَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ* اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَقْرَبُ مَنْ دُعِیَ وَ أَسْرَعُ مَنْ أَجَابَ وَ أَکْرَمُ مَنْ عَفَا وَ أَوْسَعُ مَنْ أَعْطَى وَ أَسْمَعُ مَنْ سُئِلَ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا لَیْسَ کَمِثْلِکَ مَسْئُولٌ وَ لَا سِوَاکَ مَأْمُولٌ دَعَوْتُکَ فَأَجَبْتَنِی وَ سَأَلْتُکَ فَأَعْطَیْتَنِی وَ رَغِبْتُ إِلَیْکَ فَرَحِمْتَنِی وَ وَثِقْتُ بِکَ فَنَجَّیْتَنِی وَ فَزِعْتُ إِلَیْکَ فَکَفَیْتَنِی اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ وَ عَلَى آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ أَجْمَعِینَ وَ تَمِّمْ لَنَا نَعْمَاءَکَ وَ هَنِّئْنَا عَطَاءَکَ وَ اکْتُبْنَا لَکَ شَاکِرِینَ وَ لِآلَائِکَ ذَاکِرِینَ آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ یَا مَنْ مَلَکَ فَقَدَرَ وَ قَدَرَ فَقَهَرَ وَ عُصِىَ فَسَتَرَ وَ اسْتُغْفِرَ فَغَفَرَ یَا غَایَةَ الطَّالِبِینَ الرَّاغِبِینَ وَ مُنْتَهَى أَمَلِ الرَّاجِینَ یَا مَنْ أَحَاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ عِلْماً وَ وَسِعَ الْمُسْتَقِیلِینَ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً وَ حِلْماً اللَّهُمَّ إِنَّا نَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ فِی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ الَّتِی شَرَّفْتَهَا وَ عَظَّمْتَهَا بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ وَ أَمِینِکَ عَلَى وَحْیِکَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ السِّرَاجِ الْمُنِیرِ الَّذِی أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَى الْمُسْلِمِینَ وَ جَعَلْتَهُ رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا مُحَمَّدٌ أَهْلٌ لِذَلِکَ مِنْکَ یَا عَظِیمُ فَصَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَى آلِهِ الْمُنْتَجَبِینَ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ أَجْمَعِینَ وَ تَغَمَّدْنَا بِعَفْوِکَ عَنَّا فَإِلَیْکَ عَجَّتِ الْأَصْوَاتُ بِصُنُوفِ اللُّغَاتِ فَاجْعَلْ لَنَا اللَّهُمَّ فِی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تَقْسِمُهُ بَیْنَ عِبَادِکَ وَ نُورٍ تَهْدِی بِهِ وَ رَحْمَةٍ تَنْشُرُهَا وَ بَرَکَةٍ تُنْزِلُهَا وَ عَافِیَةٍ تُجَلِّلُهَا وَ رِزْقٍ تَبْسُطُهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اللَّهُمَّ أَقْلِبْنَا فِی هَذَا الْوَقْتِ مُنْجِحِینَ مُفْلِحِینَ مَبْرُورِینَ غَانِمِینَ وَ لَا تَجْعَلْنَا مِنَ الْقَانِطِینَ وَ لَا تُخْلِنَا مِنْ رَحْمَتِکَ وَ لَا تَحْرِمْنَا مَا نُؤَمِّلُهُ مِنْ فَضْلِکَ وَ لَا تَجْعَلْنَا مِنْ رَحْمَتِکَ مَحْرُومِینَ وَ لَا لِفَضْلِ مَا نُؤَمِّلُهُ مِنْ عَطَائِکَ قَانِطِینَ وَ لَا تَرُدَّنَا خَائِبِینَ وَ لَا مِنْ بَابِکَ مَطْرُودِینَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ وَ أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ إِلَیْکَ أَقْبَلْنَا مُوقِنِینَ وَ لِبَیْتِکَ الْحَرَامِ آمِّینَ قَاصِدِینَ فَأَعِنَّا عَلَى مَنَاسِکِنَا وَ أَکْمِلْ لَنَا حَجَّنَا وَ اعْفُ عَنَّا وَ عَافِنَا فَقَدْ مَدَدْنَا إِلَیْکَ أَیْدِیَنَا فَهِیَ بِذِلَّةِ الِاعْتِرَافِ مَوْسُومَةٌ اللَّهُمَّ فَأَعْطِنَا فِی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ مَا سَأَلْنَاکَ وَ اکْفِنَا مَا اسْتَکْفَیْنَاکَ فَلَا کَافِیَ لَنَا سِوَاکَ وَ لَا رَبَّ لَنَا غَیْرُکَ نَافِذٌ فِینَا حُکْمُکَ مُحِیطٌ بِنَا عِلْمُکَ عَدْلٌ فِینَا قَضَاؤُکَ اقْضِ لَنَا الْخَیْرَ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ الْخَیْرِ اللَّهُمَّ أَوْجِبْ لَنَا بِجُودِکَ عَظِیمَ الْأَجْرِ وَ کَرِیمَ الذُّخْرِ وَ دَوَامَ الْیُسْرِ وَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا أَجْمَعِینَ وَ لَا تُهْلِکْنَا مَعَ الْهَالِکِینَ وَ لَا تَصْرِفْ عَنَّا رَأْفَتَکَ وَ رَحْمَتَکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا فِی هَذَا الْوَقْتِ مِمَّنْ سَأَلَکَ فَأَعْطَیْتَهُ وَ شَکَرَکَ فَزِدْتَهُ وَ تَابَ [ثَابَ] إِلَیْکَ فَقَبِلْتَهُ وَ تَنَصَّلَ إِلَیْکَ مِنْ ذُنُوبِهِ کُلِّهَا فَغَفَرْتَهَا لَهُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ* اللَّهُمَّ وَ نَقِّنَا [وَ وَفِّقْنَا] وَ سَدِّدْنَا [وَ اعْصِمْنَا] وَ اقْبَلْ تَضَرُّعَنَا یَا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ وَ یَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ یَا مَنْ لَا یَخْفَى عَلَیْهِ إِغْمَاضُ الْجُفُونِ وَ لَا لَحْظُ الْعُیُونِ وَ لَا مَا اسْتَقَرَّ فِی الْمَکْنُونِ وَ لَا مَا انْطَوَتْ عَلَیْهِ مُضْمَرَاتُ الْقُلُوبِ أَلَا کُلُّ ذَلِکَ قَدْ أَحْصَاهُ عِلْمُکَ وَ وَسِعَهُ حِلْمُکَ سُبْحَانَکَ وَ تَعَالَیْتَ عَمَّا یَقُولُ الظَّالِمُونَ عُلُوًّا کَبِیراً تُسَبِّحُ لَکَ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ وَ مَنْ فِیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ فَلَکَ الْحَمْدُ وَ الْمَجْدُ وَ عُلُوُّ الْجَدِّ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ* وَ الْفَضْلِ وَ الْإِنْعَامِ وَ الْأَیَادِی الْجِسَامِ وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْکَرِیمُ الرَّءُوفُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ أَوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلَالِ وَ عَافِنِی فِی بَدَنِی وَ دِینِی وَ آمِنْ خَوْفِی وَ أَعْتِقْ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ اللَّهُمَّ لَا تَمْکُرْ بِی وَ لَا تَسْتَدْرِجْنِی وَ لَا تَخْدَعْنِی وَ ادْرَأْ عَنِّی شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ.
پس سر و دیده خود را به سوى آسمان بلند کرد و از دیدههاى مبارکش آب مىریخت مانند دو مشک و به صداى بلند گفت:
یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ وَ یَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِینَ وَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ السَّادَةِ الْمَیَامِینِ وَ أَسْأَلُکَ اللَّهُمَّ حَاجَتِیَ الَّتِی إِنْ أَعْطَیْتَنِیهَا لَمْ یَضُرَّنِی مَا مَنَعْتَنِی وَ إِنْ مَنَعْتَنِیهَا لَمْ یَنْفَعْنِی مَا أَعْطَیْتَنِی أَسْأَلُکَ فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَکَ الْمُلْکُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ یَا رَبِّ یَا رَبِ.[3]
[1] . پیام پیامبر، ص 420
[2] . مفاتیح الجنان، ص 174.
[3] . مفاتیح الجنان، ص 261.
کلمات کلیدی:
ای فروزان گوهر پاک بقیع** گل پَرپَر شده در خاک بقیع
کربلا دیده ای و کوفه وشام** ای شهید از اثر زهر هشام
صلوات بر امام باقر علیه السلام
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ بَاقِرِ الْعِلْمِ وَ إِمَامِ الْهُدَى وَ قَائِدِ أَهْلِ التَّقْوَى وَ الْمُنْتَجَبِ مِنْ عِبَادِکَ اللَّهُمَّ وَ کَمَا جَعَلْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِکَ وَ مَنَاراً لِبِلَادِکَ وَ مُسْتَوْدَعاً لِحِکْمَتِکَ وَ مُتَرْجِماً لِوَحْیِکَ وَ أَمَرْتَ بِطَاعَتِهِ وَ حَذَّرْتَ مِنْ مَعْصِیَتِهِ فَصَلِّ عَلَیْهِ یَا رَبِّ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ ذُرِّیَّةِ أَنْبِیَائِکَ وَ أَصْفِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ أُمَنَائِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِین»[1] پروردگارا، درود فرست بر محمد بن علی، حضرت باقر العلوم، و پیشوای هدایت و رهبر اهل تقوا، و برگزیدة از بندگان خاص تو. پروردگارا، چنانکه او را علم و مرجع رشد و هدایت بندگان و چراغ روشن شهر و دیار خود گردانیدی و محل ودیعه علم و گنجینة حکمت خویش، و ترجمان و مبیْن حقایق وحی خود قرار دادی، و خلق را امر به اطاعت از او کردی، و نهی و تحذیر از عصیان و مخالفتش فرمودی، پس پروردگارا درود فرست بر او، درودی افضل از آنچه بر هریک از ذریة پیغمبران و خاصان و رسولانت و امنای وحیت فرستادی، ای پروردگار عالم.
پنجمین پیشوای معصوم، امام باقر علیه السلام
نام مبارک حضرت محمد، و لقب معروف ایشان باقر العلوم، و کنیه شریفش ابو جعفر است. پدر بزرگوارش امام سجاد علیه السلام، و مادر با کرامتش، فاطمه (دختر امام حسن مجتبی علیه السلام)، می‌باشد. ایشان اولین فرزندی است که از طرف پدر و مادر، فاطمی، علوی و هاشمی است، به همین جهت او را «هاشمی من هاشمیین»، و «فاطمی من فاطمیین» و «علوی من علویین» می‌خوانند.[2] آن حضرت، اول ماه رجب، یا سوم صفر، سال 57، هجری در شهر مدینه چشم به جهان گشود، و در هفتم ذی الحجه، سال 114هـ.ق، در سن 57 سالگی به دستور هشام بن عبد الملک، (دهمین خلیفة بنی عباس)، مسموم و به شهادت رسید.[3]
امام صادق علیه السلام، میفرماید:«انَّ لِأَبى مَناقِبَ ماهِىَ لِابائى انَّ رَسُولَ اللَّهِ قالَ لِجابِرٍ انَّکَ تُدْرِکُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىّ فَاقْرَأْهُ مِنِّى السَّلامُ»[4] پدرم مناقبى دارد که براى اجدادم، آن مناقب نبوده است، (ازجمله این که) رسول خدا صلى اللهعلیهوآله به جابر فرمود: همانا تو محمدبن على را درک مىکنى، پس سلام مرا به او برسان.
جابر بن عبد الله انصاری، عمرى دراز یافت وخدمت امام باقر علیه السلام، رسید و سلام حضرت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم، را به وى ابلاغ کرد و از محضر پر فیضش استفادهها برد.
احتجاج امام باقر علیه السلام، بر طاوس یمانى
از أبى بصیر روایت می‌کند که حضرت امام أکرم أبو جعفر علیه السّلام در مسجد الحرام نشسته بود و در أطراف و جوانب ایشان جمعى از اولیاى متعصّبین بآن خلاصه أولاد سیّد المرسلین حاضر بودند که ناگاه طاوس الیمانى با جمعى از أصحاب خود حاضر شدند در همان أثر طاوس به حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام گفت: آیا مرا اذن در سؤال هست؟
حضرت أبو جعفر گفت: اذن است ترا هر سؤال که خواهى بکن.
طاوس یمانى گفت: مرا خبر ده که در کدام وقت سه یک خلایق و مردمان در آن زمان هلاک و ویران گردیدند؟
حضرت أبو جعفر علیه السلام، فرمود: یا شیخ وهم کردى زیرا که خواستى بگوئى که چهار یک خلقان در چه زمان هلاک شدند؟
و آن روزى بود که قابیل هابیل را بقتل رسانید در آن وقت خلایق- چهار نفر بودند آدم و حوّا و قابیل و هابیل، پس ایشان در آن روز هلاک شد.
طاوس گفت: راى تو صواب بود و من وهم کردم امّا مرا خبر ده که از این دو نفر کدام پدر تمامى بشر است قاتل یا مقتول.
أبى جعفر علیه السلام، فرمود: نه آن و نه این هیچ کدام ایشان پدر سایر مردم نیستند، بلکه پدر جمیع خلایق شیث بن آدم علیه السلام است.
طاوس گفت: وجه تسمیه آدم باین اسم چیست؟
أبو جعفر علیه السلام فرمود: بجهت آنکه طین آدم از روى أرض سفلى مرفوع شد.
طاوس گفت: حوّا را چرا مسمّى بحوّا گردانیدند؟
حضرت امام محمّد باقر علیه السلام، فرمود: بواسطه آنکه حوّا مخلوق از ضلع حىّ یعنى از پهلوى آدم ایجا شد.
طاوس گفت: ابلیس چرا باین نام مسمّى گردید؟
آن حضرت علیه السلام، فرمود: بواسطه اینکه او مبلوس یعنى مأیوس از رحمت ایزد و پیوسته در حزن و افسوس است هرگز او را امید از رحمت خداى مجید نیست.
طاوس گفت: جنّ چرا مسمّى باین نام گردید؟
أبو جعفر علیه السلام، فرمود: بواسطه آنکه طلب اختفاء نمودند و نخواستند که کسى ایشان را ببیند لهذا مرئى نمیشوند.
طاوس گفت: اوّل دروغ که تکذیب از صاحب کذب واقع شد مرا بآن مخبر و مطّلع گردان.
حضرت امام الانس و الجانّ أبو جعفر علیه السلام، فرمود: أوّل دروغ گویان و رئیس ایشان شیطان بود در وقت و هنگامى که مهیمن علّام او را مأمور کرد بسجده آدم علیه السلام؛ گفت: «أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ، خَلَقْتَنِی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ.»
طاوس یمانى گفت: مرا خبر ده از جمعى که شهادت بأمر حقّ دادند و حال آن طایفه کذّاب مطلق بودند.
امام محمّد باقر علیه السلام، فرمود: آن جماعت منافقان و أرباب عدوان بودند که بزبان بحضرت رسول آخر الزّمان میگفتند که ما گواهى میدهیم که تو رسول ایزد سبحانى لیکن بقلب و جنان معتقد و مصمّم بر آن نبودند لهذا، حضرت عزّ و جلّ این سوره بخاتم الرّسل منزل و مرسل گردانید که:«إِذا جاءَکَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِینَ لَکاذِبُونَ.»
حضرت قادر منّان فرمود که: من شهادت برسالت تو و کذب آن جماعة که مرا علم بر حقیقت کذب ایشان است میدهم.
طاوس گفت: خبر ده مرا از طایرى که یک مرتبه پرواز کرد و بیشتر از آن طیران ننمود و بعد از آن نیز نخواهد نمود و آن طایر را در قرآن خداى معبود ذکر نمود کدام است؟
أبو جعفر علیه السلام، فرمود: آن طور سینا است که خداى منّان بر بالاى بنى اسرائیل طیران فرمود در هنگامى که سایه بر مفارق ایشان با جناح که در او أنواع عذاب بأمر خالق الرّیاح بود انداخت تا آنکه آن طایفه قبول تورات موسى علیه السلام، نمودند و از اینجاست قول عزّ و جلّ: «وَ إِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ کَأَنَّهُ ظُلَّةٌ وَ ظَنُّوا أَنَّهُ واقِعٌ بِهِمْ.»
طاوس گفت: مرا خبر ده از رسول که خداى تعالى او را مبعوث کرد که نه انس و نه جنّ و نه ملائکه حضرت مهیمن بود و خداى عزّ و جلّ آن را در قرآن ذکر نمود.
أبا جعفر علیه السلام، فرمود: آن رسول غراب بود که ایزد معبود براى قابیل مردود مبعوث و مرسل گردانید تا به بیند که جسم برادر خود هابیل را که مقتول ساخته بود چگونه در زمین مستور و دفن گرداند.
چنانچه واجب تعالى در کلام خود فرمود: « فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً یَبْحَثُ فِی الْأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُوارِی سَوْأَةَ أَخِیهِ.»
طاوس گفت: مرا خبر ده از آن کسى که انذار و تخویف قوم خود نمود و حال آنکه او از انس و جنّ و ملائکه نبود و حضرت واجب الوجود آن را در کتاب خود ذکر نمود.
أبو جعفر علیه السلام، فرمود: آن مورچه بود که خطاب بجماعت خود کرده گفت: «یا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساکِنَکُمْ لا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ.»
یعنى: اى مورچگان باید که شما بمحلّ و مکان خود داخل شوید و از منازل و أوطان بیرون مروید که مبادا سلیمان و جنود ایشان شما را در ته دست و پا خراب و ویران نمایند، و مشعر و مطّلع بأحوال شما نباشند.
طاوس گفت: مرا خبر ده از دروغ که آن را نسبت دادند بآن که از آدمیان و جنّیان و از ملائکه ایزد سبحان نبود واقع و عیان نشد و حال آنکه آن در قرآن ذکر شده.
أبو جعفر علیه السلام، فرمود: آن گرگ بود که برادران یوسف نسبت دروغ گفتند که یوسف علیه السلام، را درید.
طاوس یمانى گفت: مرا خبر ده از چیزى که اندک آن حلال و بسیار آن حرام و وبال است و حضرت ذو الجلال او را در کتاب لازم الامتثال مذکور گردانید.
حضرت أبو جعفر علیه السلام، فرمود: آن نهر طالوت بود که حضرت معبود فرمود که: «إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ.»
طاوس گفت: مرا خبر ده از صلاة واجبه که بغیر وضوء است و از روزه که أکل و شرب در آن جایز است.
امام محمّد باقر علیه السّلام فرمود که: امّا صلاة بغیر وضوء صلاة بر پیغمبر و آل او أئمّه اثنا عشر است و امّا صوم عبارت از قول خداى قیّوم در حقّ مریم والده مسیح علیه السّلام است در هنگام اعتراض قوم باو در باب ولد او عیسى علیه السلام، و باشاره فرمود که:«إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیًّا»
طاوس گفت: مرا خبر ده از چیزى که زیاد و کم شود و از چیزى که زیاده شود و کم نشود و از چیزى کم شود و زیاد أصلا نشود.
حضرت أبو جعفر محمّد الباقر علیه السّلام فرمود: آن چیز که زیاده و کم گردد آن قمر است و امّا آن چیزى که زیاده شود و کم نشود آن بحر است، و آن چیزى کم شود و زیاد نشود آن عمر است چنانچه حقیقت آن بر همگان بیّن و ظاهر است.[5]
***
ابو بصیر که شخص نابینایی بود، می‌گوید: خدمت حضرت باقر علیه السّلام رسیدم و عرض کردم؛ شما ورثه حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله هستید؟ فرمود: آرى، عرض کردم: رسول خدا وارث همه پیغمبران است و تمام علوم آنها را هم داشت؟ فرمود: آرى، عرض کردم: پس اینک شما قادر هستید مردگان را زنده کنید و امراض سخت را شفا دهید؟.
حضرت باقر علیه السّلام فرمود: آرى به اذن خداوند همه این کارها را انجام میدهیم، پس از این فرمود: نزدیک من بیا، دست خود را بر صورتم کشید در این هنگام آفتاب و آسمان و زمین و خانهها را دیدم، فرمود: اگر میل دارى همین گونه باش و مانند مردم در ثواب و عقاب شرکت کن، و اگر هم میل دارى مانند کور زندگى کنید و روز قیامت بهشت بروید.
ابو بصیر گوید: عرض کردم: دوست دارم مانند اول باشم، وى گوید: حضرت بار دیگر دست بر چهرهام کشید مانند اول نابینا شدم.[6]
سخنان امام باقر علیه السلام
1- امام باقر علیه السلام، میفرماید: «الکمال کل الکمال التفقه فی الدین، و الصبر علی النائبة وتقدیر المعیشة»[7] نهایت کمال، فهم دین و صبر بر مصیبت و اندازه گیری در خرج زندگی است. نکتة قابل توجه اینکه، مراد از اندازه گیری در معیشت، تنها، حساب دخل و خرج زندگی نیست، که مصرفش بیش از درآمدش نباشد، یا آینده نگری داشته باشد، یا تعادل در انفاق و درآمد داشته باشد، بلکه اعم از آن است، تمام امور زندگی را شامل می‌شود، انسان برای اموری معنویش نیز باید برنامه ریزی داشته باشد.
2- «من حسنت نیته، زید فی‌رزقه»[8] کسی که خوش نیت باشد، روزیش افزایش می‌یابد.
3- «من حسن بره بأهله زید فی‌عمره»[9] هرکس با خانواده اش خوش رفتار باشد، عمرش افزایش می‌یابد.
4- «قولوا للناس أحسن ماتحبون أن یقال لکم»[10] بهترین چیزی را که دوست دارید در بارة شما بگویند، در بارة مردم بگویید.
5- «ثلاثة من مکارم الدنیا والاخرة، أن تعفو عمن ظلمک و تصل من قطعک، و تحلم إذا جهل علیک»[11] سه چیز از خصلت های نیک دنیا و آخرت است؛ الف- از کسی که به تو ستم کرده، گذشت نمائی، ب- به کسی که از تو بریده، بپیوندی، ج- هنگامی که با تو به نادانی رفتار شود، بردباری پیشه کنی.
6- «ایاک والکسل والضجر فإنهما مفتاح کل شر، من کسل لم یؤد حقا، ومن ضجرلم یصبر علی حق»[12] از سستی و بی‌قراری، بپرهیز، که این دو کلید هر بدی می‌باشند، کسی که سستی کند، حقی را ادا نمی‌کند، و کسی که بی‌قراری نماید، بر حق صبر نمی‌کند.
7- «الکسل یضر بالدین والدنیا»[13] سستی و تنبلی، به دین و دنیای انسان ضرر می‌رساند.
8- «صلة الارحام تزکی الاعمال وتنمی الاموال وتدفع البلوی وتیسر الحساب وتنسیء فی‌الاجل»[14] صلة رحیم و پیوند با خویشان، اعمال را پاکیزه می‌نماید، و اموال را افزایش می‌دهد، و بلا را دور می‌کند، و حساب آخرت را آسان می‌نماید، و مرگ را به تأخیر می‌اندازد.
9- «ثلاث خصال لایموت صاحبهن أبدا، حتی یری وبالهن؛ البغی، و قطیعة الرحم، والیمین الکاذبة یبارز الله بها»[15] سه خصلت است که دارنده اش نمی‌میرد، تا عاقبت شوم آن را ببیند، 1- ستمکاری، 2- قطع رحیم و از خویشان بریدن، 3- قسم دروغ خوردن که در حقیقت جنگ با خداست.
10- «ان الله عزوجل یحب من عباده المؤمنین کل عبد دعاء، فعلیکم بالدعاء فی‌السحر الی طلوع الشمس فإنها ساعة تفتح فیها أبواب السماء و تقسم فیها الارزاق و تقضی فیها الحوائج العظام»[16] خداوند عزوجل از میان بندگان مؤمنش آن بهده ای را دوست دارد که بسیار دعا کند، پس بر شما باد دعا در هنگام سحر تا طلوع آفتات، زیرا؛ آن هنگام ساعتی است که در های آسمان در آن ساعت باز می‌گردد، و روزی ها در آن تقسیم می‌شود، و حاجت های بزرگ برآورده می‌گردد.
11- «کل عین باکیة یوم القیامة غیر ثلاث؛ عین سهرت فی‌سبیل الله، و عین فاضت من خشیة الله، و عین غضت عن محارم الله»[17] هرچشمی در روز قیامت گریان است، جز سه چشم؛ چشمی که در راه خدا شب زنده داری کرده باشد، چشمی که از ترس خدا گریان شده باشد، چشمی که از محرمات الهی پوشیده گردیده باشد.
12- «مامن قطرة أحب الی الله تعالی من قطرة دموع فی‌سواد اللیل مخافة من الله لایراد بها غیره»[18] هیچ قطره ای نزد خداوند محبوبتر از قطره اشکی که در تاریکی شب از ترس خدا، و برای او ریخته شود، نیست.
13- «من توکل علی الله لایغلب، ومن اعتصم بالله لایهزم»[19] هرکس به خداوند توکل نماید، مغلوب نمی‌شود، و هرکس که از گناه به خداوند پناه ببرد، شکست نمی‌خورد.
14- «مثل الحریص علی الدنیا، مثل دودة القز، کلما ازدادت من القز علی نفسها لفا کان أبعد لها من الخروج حتی تموت غما»[20] شخص حریص به دنیا به کرم ابریشم می‌ماند که هرچه بیشتر ابریشم به دور خود می‌تند، راه بیرون شدنش را دورتر و مشکل تر، می‌کند، تا اینکه از غم و اندوه بمیرد.
15- «لایسلم احد من الذنوب حتی یخزن لسانه»[21] هیچ کسی از گناهان سالم نمی‌ماند، مگر اینکه زبانش را نگهدارد.
16- «إن هذا اللسان مفتاح کل خیر وشر، فینبغی للمؤمن أیختم علی لسانه، کما یختم علی ذهبه وفضته»[22] زبان کلید هر خیر و شر است، برای مؤمن سزاوار است که بر زبانش مهرزند، همانگونه بر طلا و نقره اش مهر می‌زند. (در جایی محفوظی نگهداری می‌کند.)
17- «اربع من کنوز البر؛ کتمان الحاجة وکتمان الصدقة وکتمان الوجع و کتمان المصیبة»[23] چهار چیز از گنجهای نیکی است؛ پنهان نمودن حاجت، نهان داشتن صدقه، پوشیده داشتن درد، و نهان کردن مصیبت.
18- «أفضل العبادة عفة البطن والفرج»[24] برترین عبادات، پاکی شکم(ازمال حرام) و پاکدامنی است.
19- شخصی در محضر امام باقر علیه السلام، گفت: «الهم أغننا عن جمیع خلقک» پروردگارا، مارا از همة خلق بی نیاز کن. امام علیه السلام، فرمود؛ اینطور دعا نکن، بلکه بگو؛ «الهم أغننا عن شرار خلقک فان المؤمن لایستغنی عن أخیه»[25] خداوندا، مارا از اشرار خلقت بی‌نیاز کن، زیرا؛ مؤمن به برادر مؤمنش نیازمند است.
20- «ان الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعة بلارفث»[26] خداوند عزوجل کسی را که در میان جمع، بدون ناسزا گویی شوخی کند، دوست دارد.
***
در خاتمه، دو بیت شعر، در رثای آن امام همام، باقر علم النبی
ماتم جانسوزِ امام پنجمین است** قتل جگر گوشة زین العابدین است
قلب تمام دوستان سوزد زداغش** سلام ما بر قبر بی‌شمع و چراغش.
[1] . مفاتیح الجنان، ص 558.
[2] . بحار الانوار، ج 46، ص 215.
[3] . همان، ص 212- 217.
[4] . تنقیح المقال، ج1، ص 199.
[5] . احتجاج طبرسی، ترجمه غفاری مازندرانی، ج3، ص 238.
[6] . بحار الانوار، ج46، ص 249.
[7] . همان، ج 75، ص 172.
[8] . همان، 175.
[9] . همان.
[10] . بحارالانوار، ج 65، ص 152.
[11] . همان، ص173.
[12] . همان، ص 175.
[13] . همان، ص 180.
[14] . همان، ج 71، ص 111.
[15] . همان، ج75، ص 174.
[16] . الکافی، ج 2، ص 478.
[17] . الکافی، ج2، ص80.
[18] . کافی ج2، ص 482.
[19] . بحار الانوار، ج 68، ص 151.
[20] . کافی ج2، ص 316.
[21] . بحار الانوار، ج 75، ص 178.
[22] . همان.
[23] . همان، ص 175.
[24] . همان، ص 176.
[25] . همان، ص 172.
[26] . الکافی، ج2، ص 663.
کلمات کلیدی:
