«اَلسَلامُ عَلیکِ أیّتُها الصّدیقَةُ الشّهیدةُ یا فاطمةَ الزهراء»
وقت است که از رحمت، دستی ز علی گیری
کافتاده ز پا مولا ، یا فاطمة الزهراء
بعد از تو علی از پای، افتاد و به غم خو کرد
با خانه نشینی ها، یا فاطمة الزهراء
رفتی و علی بی تو، بیت الحزنی دارد
پر شور و پر از غوغا، یا فاطمة الزهراء
چون محرم رازی نیست، با چاه سخن گوید
تنهاست علی، تنها، یا فاطمة الزهراء
شب ها به مزار تو، می‌سوزد و می‌گرید
چون شمع ز سر تا پا، یا فاطمة الزهراء
بر خرمن جان او، چون شعله شرر می‌زد
می‌ریخت چو آب، اسماء، یا فاطمة الزهراء
دامان علی از اشک، گردید پر از کوکب
در آن شب محنت‌زا، یا فاطمة الزهراء
هم وصف تو ناممکن، هم قدر تو نامعلوم
هم قبر تو ناپیدا، یا فاطمة الزهراء
سروده ای از محمد علی مجاهدی
***
از نظر اسلام و قرآن ارزش و کرامت انسانى در گرو ایمان و اعتقاد صحیح و عمل نیک است و در این جهت فرقى بین زن و مرد نیست. آیات قرآن بر یکسانى زن و مرد در حرمت و کرامت انسانى و دستیابى به «حیات طیبه» و ورود در بهشت رضوان الهى تصریح دارد، از جمله در سورة نحل آیه؛ 97، میفرماید: «مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً.» هر کس؛ چه مرد و چه زن عمل نیک انجام دهد، در حالى که مؤمن است، او را به حیات طیبه زنده مىگردانیم.
و یا در سورة نساء آیه 124؛ میفرماید؛ «وَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ.» هرمرد یازنى که عمل صالح انجامدهد و ایمان داشته باشد، به بهشت داخل مىشود.
انسان هاى پاک سرشت که در پى یک زندگى پاک و حیات طیبه هستند، برای رسیدن به بهشت جاویدانی، لازم است که ابتدا عمل صالح را بدرستی بشناسند، و آن را با شرائطش بجا آورند. برای نائل شدن به این هدف، لازم است که انسان، از معصومین علیهم السلام، که معصوم از خطا و اشتباه هستند، و از طرف دیگر، مفسر و مبین آیات قرآن کریم هستند، کمک بگیرد، که یکی از بارزترین نماد آن، حضرت زهرا «سلام الله علیها» است، که بشر مى تواند زندگى او را به عنوان بهترین الگو براى رفتار و معاشرت خود برگزیند، تا به سعادت برسد. زیرا؛ به فرمودة پیامبر گرامی اسلام، صلی الله علیه وآله وسلم، حضرت زهرا «سلام الله علیها»، «خِیَرةُ الله»[1] و برگزیدة خداوند متعال است. به همین جهت است که رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، میفرماید: «إن الله لیغضب لغضب فاطمة و یرضی لرضاها»[2] بی شک خداوند با خشم فاطمه به خشم می‌آید و با خشنودی او خشنود می‌گردد. چونکه؛ سخن رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، به تصریح قرآن کریم، سخن خداوند متعال است، که؛ «وَ مَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىإِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحَى»[3] رسول خدا (ص) هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید، آنچه می‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست. قرآن کریم در جای دیگر میفرماید: «وَ مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»[4] آنچه که رسول خدا(ص)، برای شما آورده بگیرید، (و اجرا کنید)، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید. خداوند متعال در سورة شوری، آیه 23، به رسولش دستور می‌دهد که به مردم بگوید:«قُلْ لاَ أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى»، بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم در خواست نمی‌کنم، جز دوست داشتن نزدیکانم (اهلبیتم). به همین جهت است که آن حضرت میفرماید: «فاطمة بضعة منی، من أحبها أحبنی»[5] فاطمه پارة تن من است، هرکس او را دوست بدارد مرا دوست داشته است. در جای دیگر میفرماید:«فاطمة بضعة منى من سرّها فقد سرّنى و من ساءها فقد سائنی»[6] فاطمه پارة تن من است، هرکس که او را مسرور نماید مرا مسرور نموده است، و هر کس به او بدی نماید به من بدی کرده است. شیعه و سنی اتفاق دارند که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، این جمله در مورد حضرت فاطمه «سلام الله علیها»، فرموده است: «فاطمة بضعة منی من أذاها فقد أذانی»، فاطمه پارة تن من است، هرکس او را اذیت نماید مرا اذیت نموده است. از این فرمایشات حضرت دانسته می‌شود، که آن حضرت عنایت حکیمانه ای، نسبت به فاطمة زهرا «سلام الله علیها»، داشته است. و این صرف احساس پدری و فرزندی نیست، بلکه این به منزلة درسی بوده است، برای امت اسلامی، که صلاح امت اسلامی، در پیروی از اهلبیت آن حضرت است. که باید آنها را دوست داشته باشند تا از آنها پیروی نمایند.
این محبت از محبت ها جداست** حب محبوب خدا، حب خداست
قال رسول الله (ص)؛ «یا سلمان إن إبنتی فاطمة ملأ الله قلبها وجوارحها إیمانا ویقینا الی مشاشها تفرغت لطاعة الله»[7] ای سلمان خداوند متعال، چنان قلب و تمام اعضای فاطمه تا استخوانهایش را از ایمان و یقین پرکرده که خود را یکسره برای عبادت و فرمانبرداری حق تعالی از همه چیز فارغ ساخته است.
امام باقر علیه السلام، میفرماید:«لقد کانت مفروضة الطاعة على جمیع من خلق الله من الجن و الانس»[8] اطاعت از حضرت فاطمه«سلام الله علیها» بر انس و جن واجب است.
برخی از احادیثی حضرت زهرا سلام الله علیها
1- در روایتی از حضرت علی علیه السلام، به نقل از حضرت فاطمه«سلام الله علیها» آمده است که : «قال لی رسول الله(ص)، یا فاطمة؛ من صلی علیکِ غفر الله له والحقه بی حیث کنت من الجنة»[9] رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود؛ ای فاطمه هرکس بر تو صلوات بفرستد خداوند اورا می‌آمرزد، و او را در آن مقامی که من در بهشت هستم، به من ملحق می‌نماید.
2- «من سلم علیه أو علیّ ثلاثة أیام أوجب الله له الجنة، قلت لها؛ فی‌حیاته و حیاتک؟ قالت؛ نعم و بعد موتنا»[10] هرکس به پدرم (رسول خدا «ص») و بر من، به مدت سه روز سلام کند، خداوند بهشت را برای او واجب می‌گرداند. راوی گوید: عرضه داشتم؛ آیا در زمان حیات و زنده بود؟ حضرت فرمود: چه در زمان حیات ما باشد، و یا پس از وفات.
«اللهم صل علی فاطمة وأبیها وبعلها وبنیها والسر المستودع فیها بعدد مااحاط به علمک»
3- از حضرت فاطمه سلام الله علیها، نقل شده است که آن حضرت فرمود:«مَنْ اصْعَدَ الىَ اللَّهِ خالِصَ عِبادَتِهِ اهْبَطَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ له افْضَلَ مَصْلَحَتِهِ»[11].
کسى که عبادت خالصانه خود را به درگاه خداوند صعود دهد، پروردگار بزرگ، برترین مصلحت او را برایش فرو خواهد فرستاد.
4- «إن السعید کل السعید، حق السعید من أحب علیا فی‌حیاته و بعد موته»[12] همانا حقیقت و واقعیت تمام سعادت ها و رستگاری ها در دوستی علی علیه السلام، در زمان حیات و پس از رحلتش خواهد بود.
5- «حبب إلی من دنیاکم ثلاث؛ تلاوة کتاب الله والنظر فی‌وجه رسول الله والانفاق فی‌سبیل الله»[13] سه چیز از دنیا برای من دوست داشتنی است؛ تلاوت قرآن، نگاه به صورت رسول خدا(ص)، انفاق و کمک به (نیازمندان) در راه خداوند متعال.
6- «جعل الله الایمان تطهیرا من الشرک، والصلاة تنزیها لکم عن الکبر، والزکاة تزکیة للنفس، ونماء فی‌الرزق، والصیام تثبیتا للاخلاص، والحج تشییدا للدین»[14] خداوند سبحان، ایمان و اعتقاد را برای طهارت از شرک و نجات از گمراهی و شقاوت ها قرار داد. و نماز را برای خشوع و فروتنی و پاکی از هر نوع تکبر، مقرر نمود. و زکات (خمس) را برای تزکیه نفس و توسعه روزی تعیین نمود، و روزه را برای استقامت و اخلاص در اراده، لازم دانست، و حج را برای استحکام اساس شریعت و بناء دین اسلام، واجب نمود.
7- «إن کنتَ تعمل بما أمرناکَ و تنتهی عما زجرناکَ عنه، فأنتَ من شیعتنا، و إلا فلا.»[15] اگر آنچه را که ما (اهلبیت) دستور داده ایم عمل کنی و از آنچه نهی کرده ایم، خودداری نمایی، تو از شیعیان ما هستی و گرنه، خیر.
8- «أما والله، لوترکوا الحق علی أهله واتبعوا عترة نبیّه، لمّا اختلف فی الله اثنان، ولورثها سلف عن سلف، و خلف بعد خلف حتی یقوم قائمنا، التاسع من ولد الحسین»[16] به خدا سوگند، اگر حق (خلافت و امامت) را به اهلش سپرده بودند، و از عترت و اهل بیت پیامبر(ص)، پیروی کرده بودند، حتی دونفر هم با یکدیگر در بارة خدا (و دین) اختلاف نمی‌کردند. و مقام خلافت و امامت توسط افراد شایسته یکی پس از دیگری منتقل، و در نهایت تحویل قائم آل محمد (عج)، می‌گردید که او نهمین فرزند از حسین (ع) می‌باشد.
9- امام حسن مجتبى علیه السلام، فرمود: مادرم فاطمه علیهاالسلام، را در شب جمعه اى دیدم که پیوسته در حال رکوع و سجود بود تا این که صبح دمید و شنیدم که مؤمنین و مؤ منات را نام مى برد و بسیار، براى آنان دعا مى کرد، اما ندیدم حتى یکبار براى خودش دعا کند، از روى تعجب گفتم : مادر، چرا براى خودت دعا نمى کنى و از خدا چیزى نمى خواهى ، همان گونه که براى دیگران دعا مى کنى ؟!
مادرم در پاسخ فرمود: «یا بنى الجار ثم الدار»، فرزندم اول باید همسایه را در نظر گرفت، سپس خانه را.[17]
10- «اللهم انت المنى و فوق المنى، اسئلک ان لا تعذب محبّى و محبّ عترتى»[18] خدایا! تو امید من و بالاتر از امید من هستى، از درگاهت مىخواهم که دوست مرا و دوست خاندان مرا در آتش دوزخ عذاب نکنى.
صلی الله علیکِ یا فاطمة الزهراء
درِ آتش زده بود و گل یاس و مادر
آنچنان خورد به دیوارکه دیوارگریست.
[1] . تاریخ بغداد، ج1، ص 274.
[2] . امالی مفید، ص 94.
[3] . سوره نجم، آیه 3و4.
[4] . سورة حشر، آیه 7.
[5] . مسند احمد،ج4، ص 223.
[6] . بحار الانوار، ج 43، ص23
[7] . بحار الانوار، ج 43، ص 8.
[8] . دلائل الامامة، ص 28.
[9] . بحار الانوار، ج 43، ص 15.
[10] . بحار الانوار، ج 43، ص 185.
[11] . بحار الانوار، ج67، ص 249.
[12] . امالی صدوق، ص 182.
[13] . نهج الحیاة، ص 271.
[14] . احتجاج، ج1، ص 92.
[15] . تفسیر الامام العسکری علیه السلام،ص 308.
[16] . بحار الانوار، ج 36، ص 352.
[17] . علل الشرائع، ج1، ص 182.
[18] . بیت الاحزان محدث قمى ص 27.
کلمات کلیدی:
