میلاد باسعادت علی بن موسی الرضا، عالم آل محمد(ص) مبارک باد

آیا آزاده‏اى نیست که این خرده طعام مانده در کام دنیا را بیفکند و براى آنان که در خورش هستند نهد ؟ . جانهاى شما را بهایى نیست جز بهشت جاودان پس مفروشیدش جز بدان . [نهج البلاغه]

قطره ی شبنم

پیام‌رسان

پارسی بلاگ

درباره

حسن علی نصرتی

صفحه‌های دیگر

لینک‌های روزانه

پشتیبانی پارسی بلاگ

اخبار پارسی بلاگ

پیوندها

مدرسه فقاهت
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
سمت خدا

لیست یادداشت‌ها

زیارت اربعین
حضور اعمال انسان ها در قیامت
خواندن دعای مجیر در، سزدهم، چهاردهم و یانزدهم رمضان
شهادت امام رئوف امام رضا علیه السلام را تسلیت عرض می کنم
[عناوین آرشیوشده]

میلاد باسعادت علی بن موسی الرضا، عالم آل محمد(ص) مبارک باد

پیشوای هشتم، امام رضا علیه السلام

نام مبارک آن حضرت علی و کنیه اش ابو الحسن، و لقب مشهورش رضا است. عمر شریف آن حضرت را 55، سال نوشته اند، که در 11 ذی العقده، سال 148هـ.ق، در مدینة منوره، دیده به جهان گشود، و در سال 203هـ.ق، در آخر ماه صفر به دست مأمون عباسی مسموم و به شهادت رسید.[1] پدر بزرگوارش امام موسی کاظم علیه السلام، و مادرش با کرامتش نجمه است.

مدت امامت آن حضرت 20 سال بوده است که 17 سال آن در مدینه پناهگاه مردم، و مروج دین بود، و سه سال آخر، او را مأمون عباسی به اجبار از مدینه به طوس آورد، و سر انجام به شهادت رساند.

امام رضا علیه السلام، امام رؤوف

از آنجایی که امام علیه السلام، مظهر صفات الهی است، و در هریک از امامان معصوم علیهم السلام، برخی از صفات ظهور بیشتری دارد به همان صفت یاد می‌شوند، مثلا به امام حسن علیه السلام، کریم اهل بیت می‌گویند، به امام موسی بن جعفر علیه السلام، باب الحوائج و...، و امام رضا علیه السلام، هم مظهر رأفت الهی است، و لذا به آن حضرت امام رؤوف می‌گویند، که بسیار مشکلات، انسانها را حل می‌کرد، و می‌کند.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌گوید؛ فرق میان رأفت و رحمت بعد از آنکه هردو در اصل معنا مشترک هستند، این است که رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بیجاره است، اما؛ رحمت اعم است، هم و اورا در برمی‌گیرد و هم غیر اورا.[2]

از علامه طباطبایی نقل شده که ایشان می‌گفتند؛ امامان همه لطف دارند، امام لطف حضرت رضا محسوس است. در نقل دیگری از ایشان است که امامان معصوم همه رؤوف هستند، اما رأفت حضرت رضا ظاهر است. باز از ایشان نقل شده، انسان هنگامی که وارد حرم رضوی می‌شود، مشاهده می‌کند که از در و دیوار حرم آن امام رأفت می‌بارد.[3]

در روایت حمدان دیوانی از حضرت رضا علیه السلام، آمده است که حضرت فرمود؛« مَنْ زَارَنِی عَلَى بُعْدِ دَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَایَرَتِ الْکُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَان‏»[4] هرکس مرا زیارت کند در سه موطن به نزد او خواهم آمد، تا او را از مشکلات نجات دهم، 1- به هنگام دادن نامة اعمال، 2- در هنگام صراط، 3- در هنگام میزان، (هنگامی که اعمال را می‌سنجند.). و این هم بیانگر رأفت آن حضرت است.

محدث نورى در دارالسلام نقل مى‏کند یکى از خدمتگزاران حرم مطهر حضرت رضا گفت؛ در شبى که نوبت خدمت من بود در رواقى که معروف به دارالحفاظ است خوابیده بودم.

ناگاه در خواب دیدم که درب حرم مطهر باز شد و خود حضرت رضا از حرم بیرون تشریف آورد و به من فرمود برخیز و بگو مشعلى بالاى گلدسته ببرند و روشن کنند، زیرا که جماعتى از عربهای

بحرین به زیارت من مى‏آیند و ایشان در بین راه، راه را گم کرده‏اند. از طرف طرق (طرق محلى است در دو فرسخى مشهد) هم‏اکنون آنها سرگردانند، برف هم مى‏بارد، مبادا تلف شوند و برو به میرزا تقى شاه متولى بگو چند مشعل روشن کنند، و با جمعى بروند و آن زائران را ملاقات کرده، بیاورند.

خدمتکار حرم گوید من از خواب بیدار شدم فوراً از جاى حرکت کرده و رفتم سرکشیک را از خواب بیدار کردم و جریان خواب را برایش توضیح دادم. با تعجب برخاست و با یکدیگر آمدیم در حالى که برف مى‏بارید مشعل‏دار را خبر کردیم، او با سرعت رفت و مشعلى روى گلدسته روشن کرد، بعد با جماعتى از خدام به خانه متولى‏باشى رفتیم و خواب را نقل کردم.

متولى با جماعتى مشعل‏ها را روشن کرده با ما همراه شد و از شهر بیرون آمدیم به طرف طرق به راه افتادیم. نزدیک طرق به زوار رسیدیم، در آن هواى سرد میان بیابان سرگردان بودند.

پس از ملاقات جویاى حالشان شدیم. گفتند ما در شدت برف و طوفان نمى‏توانستیم راه را تشخیص دهیم، بالاخره از شدت سرما دست و پاى ما از حس و حرکت بازماند، تن به مرگ دادیم و از چهارپایان خود پیاده شده، همه یک جا دور هم جمع شدیم و فرش‏ها را روى خود انداختیم، شروع به گریه و زارى نمودیم. میان ما مرد صالح و طالب علمى است، چشمش که به خواب رفت حضرت رضا را در خواب زیارت کرد، آن حضرت به او فرمود: «قوموا فقد امرت أن یجعلوا المشعل فوق المناره فاقصدوا نحو المشعل تصادفوا المتولى» برخیزید، دستور داده‏ام مشعل بالاى گلدسته قرار بدهند، از روشنایى مشعل به آن سمت حرکت کنید، متولى به استقبال شما خواهد آمد.

این بود که ما حرکت کردیم و به راه افتادیم. همان جهت روشنایى مشعل را هدف قرار دادیم تا اینجا که شما به ما رسیدید. متولى آن‏ها را به شهر آورد و به خانه خود برد و پذیرایى نمود.

آرى، حضرت رضا ضامن غریبان و امام رئوف است و به زائران بلکه همه دوستان توجه خاص دارد.[5]

***

شخصی بنام غفارى می‌گوید: مردى از خاندان أبى رافع آزاد کرده‏ پیغمبر (ص) که فلان نام داشت بگردن من حقى داشت (و پولى از من طلبکار بود) پس مطالبه آن حق را کرد و پافشارى در گرفتن آن نمود (و من نیز توانائى پرداخت آن را نداشتم) من که چنین دیدم نماز صبح را در مسجد رسول خدا (ص) خواندم سپس بسوى حضرت رضا علیه السّلام که در عریض (نام جایى است در یک فرسنگى مدینه) بود رهسپار شدم، چون نزدیک در خانه آن حضرت رسیدم دیدم سوار بر الاغى است و ردائى در بر دارد و رو برویم از خانه درآمد، چون نظرم بآن جناب افتاد شرم کردم که حاجت خود را اظهار کنم، همین که بمن رسید ایستاد و بمن نگریست، من بر آن حضرت سلام کردم- و ماه رمضان بود- سپس گفتم: قربانت گردم همانا دوست شما فلان کس از من طلبى دارد و بخدا مرا رسوا کرده- و من بخدا پیش خود گمان میکردم (پس از این شکایتى که از او کردم) آن حضرت باو دستور خواهد داد از مطالبه کردن طلب خود از من خوددارى کند- و بخدا بآن حضرت نگفتم چه مقدار از من میخواهد، و هیچ نامى از چیز دیگر نیز پیش او نبردم، پس بمن دستور فرمود بنشینم تا باز گردد، پس همچنان در آنجا ماندم تا نماز مغرب را خواندم و (چون) روزه بودم، دلم تنگ شد و خواستم بازگردم که دیدم آن حضرت پیدا شد و مردم گرد او را گرفته‏اند و گدایان نیز سر راه او نشسته بودند و آن جناب بایشان صدقه میداد تا اینکه رفت و داخل منزل خود شد سپس بیرون آمده مرا پیش خواند، من برخاسته با او بداخل خانه رفتم، و با هم نشستیم و من شروع کردم از ابن مسیب (امیر مدینه) براى او صحبت کردن و من زیاد میشد که براى آن جناب از ابن مسیب سخن میگفتم، چون از سخن فارغ شدم فرمود: گمان نمیکنم افطار کرده باشى؟ عرضکردم: نه، پس براى من خوراکى خواست و آوردند پیش روى من گذاردند و بغلام دستور داد با من هم خوراک شود، پس من و غلام از آن خوراک خوردیم، و چون دست از خوراک کشیدیم، فرمود: آرام تشک را بلند کن و هر چه در زیر آن است بردار، من تشک را بلند کرده اشرفى‏هائى از طلا دیدم آنها را برداشته و در (جیب) آستین خود نهادم، سپس دستور فرمود چهار تن از غلامانش با من باشند تا مرا بمنزل و خانه خود برسانند، من عرض کردم: قربانت گردم شبگردان و پاسبانان ابن مسیب سر راه هستند و من خوش ندارم مرا با غلامان شما ببینند، فرمود: درست گفتى خدا تو را براه راست راهنمائى کند و بآن غلامان دستور فرمود همراه من باشند تا هر کجا که من گفتم برگردند، چون نزدیک خانه‏ام رسیدم و دلم آرام شد آنها را برگردانده و بخانه خود رفتم و چراغ خاسته اشرفیها را شمردم دیدم چهل و هشت اشرفى است، و طلب آن مرد از من بیست و هشت اشرفى بود، و در میان آنها یک اشرفى میدرخشید که درخشندگى آن مرا خوش آمد آن را برداشته نزدیک چراغ بردم دیدم بخط روشن و خوانا روى آن نوشته شده: «طلب آن مرد بیست و هشت اشرفى است و ما بقى از خودت میباشد» و بخدا من خودم دقیقا نمیدانستم که آن مرد چه مبلغ از من طلبکار است.[6]

***

محمد بن عبدالرحمان همدانى مى‏گوید قرضى داشتم که به خاطر آن دنیا برایم تنگ و تار شده بود. با خودم گفتم فقط آن کسى که مى‏تواند قرضم را ادا کند مولایم امام رضا است، پس نزد او رفتم.

امام به من فرمود: خداوند حاجت تو را برآورده کرد و دیگر دلتنگ نباش. من نیز وقتى این را شنیدم دیگر چیزى نخواستم و خدمت امام ماندم. حضرت روزه بود و دستور داد برایم غذا بیاورند.

عرض کردم من هم روزه هستم و دوست دارم با شما افطار کنم و از غذاى شما تبرک بجویم. هنگام غروب نماز مغرب را خواندند و در وسط خانه نشستند و غذا خواستند. با هم افطار نمودیم و بعد به من فرمود: شب را نزد ما مى‏مانى با اینکه حاجت خود را مى‏گیرى و مى‏روى؟

گفتم؛ بهتر است بروم.

حضرت دست خود را به زمین زد و یک مشت خاک برداشت و فرمود: بگیر. آن را گرفتم و در جیبم قرار دادم و با تعجب دیدم که همه‏اش دینار است. از آنجا به خانه‏ام آمدم و نزدیک چراغ رفتم تا دینارها را بشمارم. دینارى از دستم رها شد، وقتى نگاهش کردم دیدم روى آن نوشته شده: «پنجاه دینار است، نصف آن براى قرضت و نصف آن براى مخارج تو مى‏باشد». وقتى این را دیدم دیگر نشمردم و آن دینار را در کیسه گذاشتم. وقتى صبح دینارها را شمردم آن دینار را پیدا نکردم، هرچه زیرورو کردم آن را نیافتم و پنجاه دینار تمام بود.[7]

***

ریان بن صلت گوید هنگامى که خواستم از خراسان به طرف عراق حرکت کنم، تصمیم گرفتم از حضرت رضا خداحافظى کنم. با خود فکر کردم وقتى که با او وداع نمودم یکى از پیراهن‏هایى که پوشیده را از وى بگیرم و او را براى خود کفن نمایم و چند درهم نیز از وى گرفته و براى دخترانم انگشتر درست کنم.

هنگامى که مى‏خواستم او را وداع نمایم گریه مرا گرفت و از مفارقت بسیار متأسف و اندوهناک شدم و فراموش کردم از وى پیراهن و درهم بخواهم.

پس از وداع و خداحافظى مرا صدا زد: اى ریان! بازگرد. من بازگشتم. فرمود: آیا دوست ندارى یکى از پیراهن‏هاى خود را به تو بدهم تا آن را براى خود کفن درست کنى؟ آیا میل ندارى چند درهم داشته باشى تا براى دخترانت انگشتر درست کنى؟

عرض کردم آرى مى‏خواستم این‏ها را از شما درخواست کنم و لیکن اندوه مفارقت شما مانع شد. امام متکا را یک طرف برگردانید و از زیر آن پیراهنى درآورد و از زیر مصلى نیز سى درهم بیرون آورد و به من مرحمت فرمود.[8]

تواضع حضرت رضا علیه السلام

یاسر، خادم آن حضرت می‌گوید؛ حضرت رضا علیه السلام، همیشه با خدمه و کارگر های خود غذا می‌خورد، و دوست داشت که با آنها بنشیند، صحبت و دردل کند، بعضی از ناآگاهان به این کار حضرت ایراد می‌گرفتند، حضرت در جواب آنها می‌فرمود؛ «ان الرب تبارک وتعالی واحد والاب واحد والام واحدة والجزاء بالاعمال»[9] خداوند یکی است و پدر و مادر همگی یکی است، پاداشی که به انسانها داده می‌شود، تنها به کردار آنها است.

سخنان گهربار حضرت رضا علیه السلام

1- قال مولانا علی بن موسی الرضا علیه السلام؛ «اعلم انه لاورع انفع من تجنب محارم الله عزوجل، والکف عن اذی المؤمنین»[10] مولای ما امام رضا علیه السلام، میفرماید: بدانکه هیچ ورعی نافع تر از ترک محرمات الهی نیست، و هیچ ورعی نافع تر از ترک اذیت مؤمنین نیست.

2- قال مولانا علی بن موسی الرضا علیه السلام؛ «علیکم بحسن الخلق فان حسن الخلق فی الجنة لامحالة وایاکم وسوء الخلق فان سوء الخلق فی النار لامحالة»[11] بر شما باد اخلاق نیکو داشتن، زیرا؛ صاحب اخلاق نیکو جایگاهش بهشت است، و از اخلاق بد دوری کنید، چونکه؛ صاحب آن در دوزخ است.

3- قال مولانا علی بن موسی الرضا علیه السلام؛ « لایستکمل عبد حقیقة الایمان حتی یکون فیه خصال ثلاث؛ التفقه فی الدین وحسن التقدیر فی المعیشة والصبر علی الرزایا»[12] هیچ بنده ای به حقیقت ایمان نمی رسد، مگر در پرتو سه خصلت؛ 1- شناخت و ژرف نگری در دین، 2- برنامه ریزی صحیح در زندگی، 3- شکیبایی در سختی ها.

4- امام رضا علیه السلام، میفرماید: «التودد الی الناس نصف العقل»[13] محبت به مردم و اظهار دوستی بسبت به آنها، نیمی از عقل است.

5- الامام الرضا علیه السلام، قال؛ «من فرج عن المؤمن فرج الله من قلبه یوم القیامة»[14] امام رضا علیه السلام، فرموده است؛ هرکس که اندوهی از چهرة مؤمنی بزداید، خداوند در روز قیامت اندوه از دلش بر می‌دارد.

6- دلهاث از امام رضا علیه السلام، نقل می‌کند که «لایکون المؤمن مؤمنا حتی یکون فیه ثلاث خصال، سنة من ربه وسنة من بیه وسنة من ولیه فاما السنة من ربه فکتمان سره قل الله عزوجل«عالم الغیب فلایظهر علی غیبه احدا الا من ارتضی من رسول» واما السنة من نبیه فمداراة الناس فان الله عزوجل، امر نبیه (ص)، بمداراة الناس فقال« خذ العفو وأمر بالعرف» واما السنة من ولیه فالصبر فی البأساء والضراء»[15] مؤمن واقعی کسی است که دارای سه خصلت باشد؛ سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از ولیش داشته باشد. سنت پروردگارش عبارت است از راز داری، زیرا؛ خداوند میفرماید: «دانای غیب اوست و هیچ کس را بر غیبش آگاه نمی‌سازد مگر رسولانی که آنان را برگزیده است»، سنت پیامبرش مدارا کردن با مردم است، خداوند پیامبرش را به مدارا کردن با مردم دستور داده و فرموده: «با آنها عفو بخشش را در پیش گیر و به نیکیها دعوت نما»، و سنت ولیش، صبر و پایداری به هنگام گرفتاری ها و خسارت ها است.

حسن ختام شعری از نسیم شمال

دیشب به سرم باز هواى دگر افتاد

چشمم به ضریح شه والا گهر افتاد

در خواب مرا سوى خراسان گذر افتاد

این شعر همان لحظه مرا در نظر افتاد